کل مطلب به صورت فایل Word
خلاصه مطالب به صورت جزوه A5 مفتولی 4مگابایت 9 مگابات
راه‌های کنترل شهوت
یا
چگونه عفیف باشیم
راه‌های کنترل
1) یاد خدا
توجه به این‌نکته که خداوند در همه حال ناظر اعمال ماست در کنترل نفس از گناه به ویژه آنچه مربوط به شهوت است بسیار کارساز است. زیرا گناهان مربوط به غریزه جنسی در اکثر موارد پنهانی انجام می‌شود. توجه به ایات قرآن در این خصوص از جمله آیات زیر می‌تواند در این راه به ما کمک کند.
1/1) وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ وَ نَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَریدِ ـ ما انسان را آفریدیم و وسوسه‌هاى نفس او را مى‌دانیم، و ما به او از رگ قلبش نزدیک‌تریم! (ق/16)
2/1) وَ نحَْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنکُمْ وَ لَاکِن لَّا تُبْصِرُونَ ـ و ما از شما به او (محتضر) نزدیک‌تریم ولى نمى‌بینید! (واقعه/85)
3/1) وَ اللَّهُ شهَِیدٌ عَلىَ مَا تَعْمَلُونَ ـ خدا گواه است بر اعمالى که انجام مى‌دهید.(ال‌عمران/98)
4/1) إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ ـ خداوند به آنچه انجام مى‌دهید، بیناست.(بقرة/110 و 233 و 237)
5/1) مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ـ خداوند از آنچه انجام مى‌دهید، غافل نیست! (بقرة/ 74 و85 و140 و149 و آل‌عمران/99)
6/1) اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبیرٌ ـ خدا به آنچه انجام مى‌دهید آگاه است.(بقرة/234 و 271 و لقمان/29 و الحدید/10 و المجادلة/3 و 11 و التغابن/8)
امیرالمؤمنین علی علیهالسّلام می‌فرماید:«اتقّوا معاصی الله فی الخلوات فان الشاهد هو الحاکم ـ از معصیت نمودن در خلوت‌ها خودداری کنید، زیرا کسی که اکنون شاهد و ناظر شماست خودش حاکم و قاضی است».(39)
2) یاد مرگ و قیامت (اینجا را ببینید)
از جمله عوامل مهمی که نقش زیادی در کنترل غریزه جنسی دارد، یاد مرگ و قیامت است. انسانی که معتقد به مرگ و جهان آخرت است و اعتقاد دارد که روزی باید در پای میزان دادگاه الهی قرار بگیرد و جواب‌گوی اعمال و کردار خود باشد، هرگز به خود اجازه نمی‌دهد نافرمانی و معصیت کند.
حضرت علی علیه السلام در این‌باره می‌فرماید: «مرگ و قیامت را زیاد به خاطر آورید، چراکه یاد آن‌ها بازدارنده شهوت است... وقتی نفس شما خواست شما را درباره‌ی شهوت و مسائل جنسی به تباهی بکشاند، زیاد به یاد مرگ باشید، زیرا یاد مرگ برای موعظه و بیداری، کافی است».(40)
امام صادق علیه‌السلام نیز فرمود: «یاد مرگ شهوات را بر‌طرف مى‌کند، و گیاه‌هاى غفلت را مى‌کَند، و دل‌را به وعده‌هاى خداوند قوى و مطمئن مى‌کند، و طبع را نرم و نازک مى‌سازد، و اسباب و آثار هوى و هوس را درهم مى‌شکند».(41)
یاد خدا بودن و گناه نکردن در محضر او حیا از خداوند است که بدان اشاره شد. حیا از امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف، ملائکه و دیگرانی که بر گناه ما آگاه می‌شوند ولی برای ما محسوس نیستند هم در اینجا مورد بحث ما نیست.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمودهاند: «غَایَةُ الْحَیَاءِ أَنْ یَسْتَحْیِیَ الْمَرْءُ مِنْ نَفْسِه ـ اوج حیا این است که آدمى از خودش حیا کند».(42)
بعضی اوقات گناه‌کاری به جایی می‌رسد که زشتی عمل در میان مردم و در نزد خود ما از بین می‌رود و آن‌وقت حتی در حضور محسوسات نیز عبایی از گناه نخواهیم داشت. باید بسیار مراقب بود چون در این‌صورت راه بازگشت و توبه بسیار دشوار خواهد شد زیرا طبع ما به گناه عادت زیادی خواهد کرد و اصلاً آن‌را گناه نخواهد دانست.
هرگاه عمل زشتی از کسی سر زد و او سرزنش شده و از کار زشتش، اظهار ناراحتی و تأسف گردید، فرد به قبح عمل خود آگاه شده و از انجام دوباره‌ی آن در حضور دیگران احساس شرمندگی می‌نماید؛ در نتیجه احتمال تکرار آن عمل کم می‌شود.
رسول اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمود: «حیاء از ایمان سرچشمه مى‌گیرد، حیاء را به ایمان و ایمان را به حیاء مقید کردند، کسى که حیاء دارد در خیر بسر مى‌برد. آن‌ها که از حیاء محروم مى‌باشند همه‌اش در شرّ زندگى مى‌کنند اگر چه اهل عبادت و ورع باشند کسانى که یک گام در ساحت کبریائى با حال حیاء بر مى‌دارند بهتر از عبادت هفتاد سال مى‌باشد، وقاحت و پرروئى و بى‌شرمى و بى‌حیائى از نفاق و کفر و دشمنى بر مى‌خیزد و منشأ همه‌ی فسادها مى‌باشد».(43)
امام صادق علیه‌السلام نیز فرمود: « لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا حَیَاءَ لَهُ ـ ایمان ندارد کسی که حیا ندارد»(44)
4) غیرت
امام علی علیهالسّلام درباره‌ی نقش غیرت در جلوگیری از گناهان جنسی، می‌فرماید: « عِفَّتُهُ عَلَى قَدْرِ غَیْرَتِه ـ عفت و پاکدامنی هرکس به اندازه غیرت‌اش است».(45)
و نیز فرمودهاند:« مَا زَنَى غَیُورٌ قَط ـ انسان غیرتمند هرگز زنا نمی‌کند».(46)
انسانی که غیرتمند است همان‌گونه که مانع می‌شود که به حریمش تجاوز کنند، با توجه به این‌که هر بدی در مورد دیگری انجام دهد به خودش خواهد رسید، به خود نیز اجازه نمی‌دهد که به حریم دیگران تعدی نماید.
در این رابطه نیز امام علیه‌السلام دو حدیث زیر را فرمودهاند:
«من زنی زنی به و لو فی عقب عقبه ـ هرکس زنا کند به او زنا خواهد شد اگرچه در نسل‌های بعد از او باشد».(47)
و نیز« من أکثر من شی‌ء عرف به و من زنى زنی به ـ از بیش‌ترین چیزهایی که معروف است این است که هرکس زنا کند با او زنا خواهد شد».(48)
5) عزت و کرامت
عزت موهبتی الهی است و هیچ‌کس حق ندارد عزت خود را مخدوش کند.
امام صادق علیه‌السلام فرمودهاند: «خداوند همه‌ی کارهاى مؤمن را به او واگذار کرده جز این‌که به او اجازه نداده است که خود را ذلیل و خوار کند، مگر نمى‌بینى خداوند در این باره فرموده: "لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنین" (منافقون/8) عزت مخصوص خدا و رسول او و مؤمنان است، سزاوار است مؤمن همیشه عزیز باشد، و ذلیل نباشد».(49)
شناخت انسان نسبت به شأن و شخصیت خود و احیای شخصیت معنوی، عامل مهمی برای کنترل شهوت و غلبه بر آن به حساب می‌آید. کسانی که برای خودشان احترام قایل هستند و ارزش و اعتبار خود را برتر از مسایل دنیوی می‌دانند، شهوات را خوار می‌نمایند. امیرالمؤمنین علیهالسّلام در این‌باره می‌فرمایند:
« مَنْ کَرُمَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ هَانَتْ عَلَیْهِ شَهْوَتُه ـ هرکس شخصیتش برایش کریم و بزرگ باشد شهوت‌اش را خوار می‌نماید».(50)
کسانی که از آبرو و شخصیت ممتازی در میان خانه و جامعه برخوردار هستند، اگر بدانند که پیروی از شهوات به‌ویژه شهوت و لذت جنسی و ارضای آن‌ها به صورت نادرست، با آبرو‌ریزی و رسوایی همراه است، از انجام کارهایی که به شخصیت‌شان ضربه بزند خودداری می‌کنند. امام علی علیهالسّلام در این‌باره فرمودهاند:
« مَنْ عَرَفَ شَرَفَ مَعْنَاهُ صَانَهُ عَنْ دَنَاءَةِ شَهْوَتِه ـ کسی که شرافت ذاتی خود را بشناسد خود را از پستی شهوت مصون می‌دارد».(51)
از این بیان استفاده می‌شود که یکی از راه‌های حفظ پاکی مردم، به خصوص نوجوانان و جوانان و جلوگیری از لغزش‌های آن‌ها، آگاه نمودن‌شان نسبت به شخصیت والای انسانی و و توجه دادن آن‌ها به کرامت نفس است.
این کرامت با حیا رابطه‌ی مستقیمی دارد که در فرمایش نورانی امیرالمؤمنین علیه‌السلام بدان اشاره شده است:
« در طبیعت انسان کرامت و پستی قرار داده شده است. اگر حیا نزد انسان قوی بود، کرامت و بزرگ‌منشی نزدش قوی است، و اگر حیا نزد او ضعیف و بی‌جان بود، ذلت و پستی‌اش زیاد خواهد بود».(52)
6) کنترل چشم
انسان حتی اگر یک‌بار صحنه‌ای را ببیند و تا آخر عمر دیگر توبه کرده و دنبال این گناه نباشد، هر از چندگاهی شیطان و نفس اماره صحنه‌ای را که دیده از عمق ذهن بیرون کشیده و در معرض دیدگانش خیال قرار می‌دهند تا بتوانند دوباره انسان را به گناه آلوده نمایند. از این‌رو سفارشات زیادی در اسلام به کنترل نگاه شده است.
حضرت علی علیه‌السلام در روایتی نورانی می‌فرماید: « الْقَلْبُ مُصْحَفُ الْبَصَر ـ قلب مصحف دیدگان است» یعنی هرچه بخواهی در این کتاب به‌وسیله دیدگان می‌نویسی.(53)
یَغُضُّوا و یَغْضُضْنَ
« قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّواْ مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَ یحَْفَظُواْ فُرُوجَهُمْ ـ به مردان مؤمن بگو چشم‌هاى خود را (از نگاه به نامحرمان) فروگیرند، و عفاف خود را حفظ کنند».(نور/30)
« وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَ یحَْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ لْیَضْرِبْنَ بخُِمُرِهِنَّ عَلىَ جُیُوبهِِنَّ وَ لَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِن... ـ و به زنان با ایمان بگو چشم‌هاى خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگیرند، و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را ـ جز آن مقدار که نمایان است ـ آشکار ننمایند و (اطراف) روسرى‌هاى خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود)، و زینت خود را آشکار نسازند مگر براى شوهرانشان...».(نور/31)
تیر شیطان
«شیطان گفته است نگاه کردن تیر و کمان من است که هرگز در آن خطا نمى‌کنم».(54)
حسرت طولانی
چون همیشه انسان آنچه را می‌بیند به دست نمی‌آورد باعث حسرت همیشگی شده و ذهن فرد را به‌طور دائم مشغول به مسائل جنسی می‌شود.
امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: « النَّظَرُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ مَسْمُومٌ وَ کَمْ مِنْ نَظْرَةٍ أَوْرَثَتْ حَسْرَةً طَوِیلَة ـ نگاه ناروا تیری است زهرآلود از تیرهای شیطان که به قلب صاحبش می‌خورد و چه بسیار نظرهای ناروا که حسرت طولانی در پی دارد».(55)
هلاکت
امام صادق علیه‌السلام فرمود: « أَوَّلُ نَظْرَةٍ لَکَ وَ الثَّانِیَةُ عَلَیْکَ وَ لَا لَکَ وَ الثَّالِثَةُ فِیهَا الْهَلَاکُ ـ دیدن اوّل (چون عمدى نبوده) به نفع تو، ولى نظر دوّم (چون ارادى است) به ضرر تو خواهد بود، و نظر سوّم تو را به هلاکت خواهد افکند»(56)
آتش
رسول اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمود: « وَ مَنْ مَلَأَ عَیْنَیْهِ مِنِ امْرَأَةٍ حَرَاماً حَشَاهُمَا اللَّهُ تَعَالَى یَوْمَ الْقِیَامَةِ بِمَسَامِیرَ مِنَ النَّارِ وَ حَشَاهُمَا نَاراً حَتَّى یَقْضِیَ بَیْنَ النَّاسِ ثُمَّ یُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّارـ هر کس چشمان خود را پر کند از دیدن زنى که دیدنش بر او حرام است خداى عزّ و جلّ در روز قیامت دو دیده او را با میخ‌هاى آتشین پر نماید و آن‌ها را پر از آتش کند تا وقتى که درباره مردم حکم نماید، آن‌گاه امر صادر شود که او را به‌دوزخ برید».(57)
غفلت
الف) رسول اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمود: « وَ إِیَّاکُمْ وَ فُضُولَ النَّظَرِ فَإِنَّهُ یَبْذُرُ الْهَوَى وَ یُوَلِّدُ الْغَفْلَة ـ شما را بر حذر مى‌دارم از نگاه زیادى، زیرا هواى نفس را در دل مى‌کارد و باعث غفلت مى‌شود».(58) منظور در این حدیث ادامه نگاه به نامحرم و نگاه به چیزهایی که احتمال گناه از آن می‌رود یا احتمال این‌که دل انسان آن را طلب کند. مانند نگاه به فیلم، عکس، کتاب، بلوتوث و امثال آن.
ب) امیرالمومنین علی علیه‌السلام فرمود: « فِی الْبَدَنِ شَیْ‌ءٌ أَقَلَّ شُکْراً مِنَ الْعَیْنِ فَلَا تُعْطُوهَا سُؤْلَهَا فَتَشْغَلَکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل ـ در بدن چیزى کم سپاس‌تر از چشم نیست، پس هر چه مى‌خواهد به او ندهید؛ مبادا شما را از یاد خدا غافل سازد».(59)
ایجاد فتنه
عیسى‌بن‌مریم علیه‌السلام فرمود: «از نگاه کردن (به نامحرم) بپرهیزید، که شهوت را در دل شما کشت مى‌کند و مى‌پرورد، و نگریستن براى فتنه کافى است».(60)
بهترین عامل روگردانی
همچنین با توجه به تأثیر زیاد دیدنی‌ها در تحریک شهوات، برای تعدیل آن می‌فرمایند: « نِعْمَ صَارِفُ الشَّهَوَاتِ غَضُ الْأَبْصَار ـ بهترین عامل روی‌گردانی از خواهش‌ها و امیال، فروبستن چشم‌هاست».(61)
امام سجاد علیه‌السلام نیز در رساله‌ی حقوقیه یکی از راه‌های کنترل شهوت را، کنترل چشم بیان می‌فرمایند:« و اما حق فرج تو آن است که از آنچه برای تو حلال نیست آن‌را حفظ نمایی و از چشم‌پوشی برای غلبه بر آن کمک بگیری؛ زیرا که فروبستن چشم، زیاد یاد خدا بودن و نفس را تهدید نمودن به خدا و ترساندن نفس، بهترین کمک کننده (در این راه) است و به وسیله خدا انسان پاک می‌ماند و تأیید می‌شود».(62)
اگر چشم را از حرام حفظ کردیم!
امام اول شیعیان علیه‌السلام فرموده است: « غَضُّ الطَّرْفِ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ أَفْضَلُ عِبَادَةٍ ـ بهترین عبادت چشم‌پوشی از محرمات خداست».(63)
و درباره‌ی صفات متقین فرموده است: « غَضُّوا أَبْصَارَهُمْ عَمَّا حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِم ـ آن‌ها از آنچه خدا بر آن‌ها حرام کرده چشم پوشیدند».(64)
همچنین آن حضرت پاکان را در جامعه می‌ستاید و چنین توصیف می‌کند:« وَ بَقِیَ رِجَالٌ غَضَ أَبْصَارَهُم ذِکْرُ الْمَرْجِعِ وَ أَرَاقَ دُمُوعَهُمْ خَوْفُ الْمَحْشَر ـ و مردانی باقی مانده‌اند که یاد معاد چشم آن‌ها را پوشانده و ترس از محشر اشک‌شان را جاری ساخته است».(65)
این عمل آن‌ها باعث شده تا عجایب عالم هستی را بهتر دیده و درک کنند زیرا رسول اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمود: «غُضُّوا أَبْصَارَکُمْ تَرَوْنَ الْعَجَائِب ـ چشم‌ها را از حرام ببندید تا عجایب را ببینید».(66)
در همین راستا امام صادق علیه‌السلام فرمودهاند: « مَنْ نَظَرَ إِلَى امْرَأَةٍ فَرَفَعَ بَصَرَهُ إِلَى السَّمَاءِ أَوْ غَمَّضَ بَصَرَهُ لَمْ یَرْتَدَّ إِلَیْهِ بَصَرُهُ حَتَّى یُزَوِّجَهُ اللَّهُ مِنَ الْحُورِ الْعِین ـ اگر کسى چشمش به‌زنى افتد و چشم از او بردارد و به‌آسمان اندازد، یا ببندد، هنوز چشم به‌هم نزده که خداوند حورالعینى به‌او تزویج نماید ».(67)
امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمود: سؤال شد از رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم درباره‌ی مردی که به زنی می‌رسد و به او نگاه می‌کند. آن‌حضرت فرمود: « أَوَّلُ نَظْرَةٍ لَکَ وَ الثَّانِیَةُ عَلَیْکَ وَ لَا لَکَ وَ النَّظِرَةُ الثَّالِثَةِ سَهْمٌ مَسْمُومٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ مَنْ تَرَکَهَا لِلَّهِ لَا لِغَیْرِهِ أَعْقَبَهُ اللَّهُ إِیمَاناً یَجِدُ طَعْمَهُ ـ نگاه اول برای تو و نگاه دوم بر تو و نگاه سوم تیری مسموم از تیرهای شیطان است که هرکس برای خدا نه برای غیر او آن را ترک کند خداوند ایمانی به او عطا می‌کند که طعمش را می‌چشد».(68)
چند نگاه دیگر را ترک کن
الف) از آن‌جا که اندام زن برای مرد تحریک کننده است، مرد حق ندارد به بدن او نگاه نماید؛ چه به قصد لذت باشد و چه نباشد. اگر نگاه به صورت و دست‌های زن تا مچ مجاز شمرده شده است، ظاهراً به خاطر عسر و حرجی است که در پوشش زنان پیش می‌آید؛ علاوه بر این که، این جواز هم در صورتی است که به قصد لذت نباشد.
ب) حضرت عیسی علیهالسّلام در روایت جالبی، حتی از نگاه به لباس زن نیز نهی فرموده است: « نباید به چیزى که بر تو روا نیست، خیره نگاه کنى، زیرا تا وقتى که چشمت را حفظ کنى هرگز دچار زناکارى نمى‌شوى، و اگر توانستى به لباس زنى که نامحرم است نگاه نکنى، نگاه نکن».(69)
ج) در چند روایت از نگاه کردن به پشت سر زن‌ها هر چند با حجاب باشند نهی شده است که البته حمل بر کراهت می‌شود.(70)
داود(ع) به پسر خود گفت: «فرزندم به دنبال شیر راه برو و در عقب زن راه مرو».(71)
د) و همچنین نظر کردن مردان بر پسران امرد (بى‌مو، که موى بر زنخ نیاورده‌اند) اگر از روى شهوت و موجب فتنه باشد حرام شده است. و از این رو بزرگان دین و اخیار هر عصر و دیارى از نظر کردن به روى پسران احتراز مى‌نمودند، حتّى یکى از آنان گفته است: «ترس من براى جوان عابد و زاهدى که با پسر امرد مى‌نشیند بیشتر از ترسى است که براى او از درنده‌هاى خطرناک دارم»(72)
هـ) تا حد ممکن « هیچ‌گاه بدن عریان خود را در آینه نگاه نکنید».(73) زیرا می‌تواند تحریک کننده شهوت باشد.
برهنگى و برهنه کردن کار شیطان است. « فَوَسْوَسَ لهَُمَا الشَّیْطَنُ لِیُبْدِىَ لهَُمَا مَا وُرِىَ عَنهُْمَا مِن سَوْءَاتِهِمَا ـ اعراف/20 ـ پس شیطان، آن دو (آدم و همسرش) را وسوسه کرد تا آنچه را از زشتى (عورت) شان از آن دو مخفى بود، برایشان آشکار سازد».(74)
زنان هم نگاه نکنند
الف) نگاه کردن زن هم به مرد، در زمینه میل جنسی تاثیر دارد؛ از این‌رو به آن‌ها هم سفارش شده که به مردها نگاه نکنند (سوره نور آیه31)؛ به خصوص اگر به قصد لذت‌جویی باشد.
ب) امام علی علیه‌السلام در سفارش به امام حسن علیهالسّلام می‌فرمایند: « وَ إِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ لَا یَعْرِفْنَ غَیْرَکَ فَافْعَل ـ اگر بتوانی کاری کنی که (همسرت) درنهایت غیر خودت را نشناسند این کار را بکن»(75) یعنی کاری کن تا جایی که ممکن است هیچ نامحرمی را نبیند.
ج) حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها نیز فرمودهاند:
« خَیْرٌ لِلنِّسَاءِ أَنْ لَا یَرَیْنَ الرِّجَالَ وَ لَا یَرَاهُنَّ الرِّجَال ـ بهترین برای زنان این است که مردان آن‌ها را نبینند و آن‌ها مردان را نبینند».(76)
د) رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله درباره‌ی چشم چرانی زنان متاهل می‌فرماید:
«خشم خدا نسبت به زن شوهرداری که دیدگانش را به غیر همسرش یا به نامحرمان بدوزد، شدید است. در این صورت خداوند همه‌ی اعمال او را بی‌نتیجه (بدون پاداش) می‌گرداند».(77)
زنای چشم
رسول اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمودهاند:
« لِکُلِّ عُضْوٍ مِنِ ابْنِ آدَمَ حَظٌّ مِنَ الزِّنَا ـ براى هر عضوى از اعضاء آدمى بهره‌اى از زناست
فَالْعَیْنُ زِنَاهُ النَّظَرُ ـ زناى چشم‌ها نگریستن
وَ اللِّسَانُ زِنَاهُ الْکَلَامُ ـ و زناى زبان سخن گفتن
وَ الْأُذُنَانِ زِنَاهُمَا السَّمْعُ ـ و زناى گوش‌ها شنیدن
وَ الْیَدَانِ زِنَاهُمَا الْبَطْشُ ـ و زناى دست تعدى نمودن
وَ الرِّجْلَانِ زِنَاهُمَا الْمَشْیُ ـ و زناى پاها رفتن
وَ الْفَرْجُ یُصَدِّقُ ذَلِکَ وَ یُکَذِّبُهُ ـ و عورت ممکن است از آن‌ها پیروی کند یا نکند».(78)
سرچشمه زنا
از یحیى بن زکریّا پرسیدند که ابتداى زنا و سرچشمه‌ی آن چیست؟ فرمود: «نگاه کردن و آرزو نمودن».(79)
7) کنترل گوش (اینجا را ببینید)
پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمود: «زنای گوش‌ها شنیدن است». پس هر شنیدنی که باعث تحریک شهوت شود زنا است و حرام است. به همین دلیل یکی از عوامل مهم برای کنترل شهوت این است که مراقب شنیدنی‌ها باشیم.
«از آثار مخرّب غنا ترویج فساد اخلاق و دور شدن از روح تقوا و روى آوردن به شهوات و گناهان است، تا آن‌جا که یکى از سران بنى‌امیّه (با آن همه آلودگى) اعتراف مى‌کند: غنا، حیا را کم و شهوت را زیاد مى‌کند، شخصیّت را درهم مى‌شکند و همان کارى را مى‌کند که شراب مى‌کند. برخى انسان‌ها از راه نوشیدن شراب و یا مصرف مواد مخدر خود را وارد دنیاى بى‌خیالى وبى‌تفاوتى کنند، برخى هم از طریق شنیدن سخنان باطل و شهوت‌انگیزِ یک آوازه خوان، غیرت خود را نادیده مى‌گیرند و در دنیاى بى‌تفاوتى به سر مى‌برند».(80)
همان وجود نورانی فرموده است: « الْغِنَاءُ رُقْیَةُ الزِّنَا ـ غنا افسون زنا است»(81) یعنی غنا انسان را با سحری عجیب به سوی زنا می‌کشاند. و تحریک شهوت را در پی دارد.
حدیث دیگری از آن حضرت مؤید این مطلب است: « یُحْشَرُ صَاحِبُ الْغِنَاءِ مِنْ قَبْرِهِ أَعْمَى وَ أَخْرَسَ وَ أَبْکَمَ وَ یُحْشَرُ الزَّانِی مِثْلَ ذَلِکَ ـ صاحب غنا و خوانندگى از گور خود کور و کر و لال برانگیخته مى‌شود و زناکننده نیز مثل او برانگیخته خواهد شد».(82)
به همین دلیل وعده عذاب زیادی برای اهل موسیقی و غنا داده شده است.
مفسّر کبیر علامه طباطبایی در ذیل آیه: « وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ ـ لقمان/6 ـ و از مردم کسانی هستند که می‌خرند لَهْوَ الْحَدِیثِ را تا بدون علم (مردم را) از راه خدا گمراه نمایند».
فرمودهاند: «کلمه‌ی لهو به معنای هر چیزی است که آدمی را از مهمش باز بدارد و لهو‌الحدیث آن سخنی است که آدمی را از حق منصرف نموده و به خود مشغول سازد. مانند حکایات خرافی و داستان‌هایی که آدمی را به فساد و فجور می‌کشاند و یا سرگرمی به غنا و موسیقی و سایر آلات لهو که همه‌ی این‌ها مصادیق لهو‌الحدیث هستند».(83)
و در روایتی "لغو" در آیه سوم سوره مؤمنون به آواز و موسیقی تفسیر شده است.(84)
«وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُون ـ و مؤمنین کسانی هستند که از لغو اعراض می‌کنند».
و رسول اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمودهاند: « مَنِ اسْتَمَعَ إِلَی اللَّهْوِ یُذَابُ فِی أُذُنِهِ الآنُک ـ کسی که به لهو گوش دهد، (روز قیامت) در گوشش سرب مذاب ریخته می‌شود».(85)
از طرفی برای مبارزه با دیو شهوت، نیاز به عزم جدی و اراده قوی داریم. ولی گوش دادن به تغنیات این اراده را از بین می‌برد.(86)
حضرت امام خمینی رحمت‌الله‌علیه فرمودهاند: « استاد معظّم ما، دام ظلّه، مى‌فرمودند بیشتر از هر چه گوش کردن به تغنّیات سلب اراده و عزم از انسان مى‌کند».(87)
مؤید این بیان حضرت امام، سفارش پیامبر عظیم‌الشان اسلام به حضرت علی علیه‌السلام است که فرمود: «یَا عَلِیُّ ثَلَاثَةٌ یُقَسِّینَ الْقَلْبَ اسْتِمَاعُ اللَّهْوِ وَ طَلَبُ الصَّیْدِ وَ إِتْیَانُ بَابِ السُّلْطَان ـ یا على سه کار سنگین دلى آورد: گوش دادن به لهو، به دنبال شکار رفتن و رفت و آمد به دربار پادشاهان».(88)
فرمایش امام صادق علیه‌السلام نیز به همین مطلب اشاره دارد:
« اسْتِمَاعُ الْغِنَاءِ وَ اللَّهْوِ یُنْبِتُ النِّفَاقَ فِی الْقَلْبِ کَمَا یُنْبِتُ الْمَاءُ الزَّرْع ـ گوش دادن به غنا و لهو نفاق را در دل مى‌رویاند، همان‌گونه که آب گیاه را مى‌رویاند».(89)
8) کنترل فکر (برای مطالعه کامل در این مورد کلیک کنید)
فکر و خیال بسیاری از مواقع فرد را به سمت گناه می‌کشاند. به همین دلیل برای پرهیز از خیالات گناه‌آلود لازم است، همیشه موضوعات مورد علاقه‌ای برای فکر کردن آماده داشته باشیم. موضوعاتی علمی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، ورزشی و... تا هرگاه افکار و وسوسه‌های شیطانی به ذهن و خیالمان هجوم آوردند، از موضوعات جایگزین استفاده نماییم. زیرا فکر گناه قلب را سیاه می‌کند.
امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: عیسى علیه‌السلام به اصحاب خود فرمود:
«إِنَ مُوسَى نَبِیَ‌اللَّهِ ع أَمَرَکُمْ أَنْ لَا تَزْنُوا وَ أَنَا آمُرُکُمْ أَنْ لَا تُحَدِّثُوا أَنْفُسَکُمْ بِالزِّنَا فَضْلًا عَنْ أَنْ تَزْنُوا فَإِنَّ مَنْ حَدَّثَ نَفْسَهُ بِالزِّنَا کَانَ کَمَنْ أَوْقَدَ فِی بَیْتٍ مُزَوَّقٍ فَأَفْسَدَ التَّزَاوِیقَ الدُّخَانُ وَ إِنْ لَمْ یَحْتَرِقِ الْبَیْتُ ـ موسى نبی‌الله علیه‌السلام به شما دستور داد که زنا نکنید و من به شما دستور مى‌دهم که فکر زنا هم در سر نپرورانید تا چه رسد به این که زنا کنید زیرا کسى که خیال زنا کند مانند کسى است که در خانه‌اى نقش و نگار شده، دود و آتش به پا کند. چنین کارى گرچه خانه را نمى‌سوزاند ولى زینت و صفاى آن را مکدر کرده و فاسد مى‌کند».(90)
از طرفی فکر به گناه باعث کشیده شدن به سوی معصیت و غلبه آن بر ما خواعد شد. مولی‌الموحدین در این خصوص فرمودهاند:
« مَنْ کَثُرَ فِکْرُهُ فِی الْمَعَاصِی دَعَتْهُ إِلَیْهَا ـ کسى که زیاد درباره گناهان فکر کند، گناهان او را به سوى خود مى‌کشند».(91)
و «مَنْ کَثُرَ فِکْرُهُ فِی اللَّذَّاتِ غَلَبَتْ عَلَیْه ـ هر که بسیار باشد فکر او در لذّت‌ها، غالب شوند لذّت‌ها بر او».(92)
حضرت امام خمینی رحمت‌الله‌علیه کنترل خیال را اولین مرحله سلوک الی‌الله دانسته و می‌فرمایند: «خیال یکى از دستاویزهاى شیطان است که انسان را به واسطه‌ی آن بیچاره کرده به شقاوت دعوت مى‌کند. و آنچه باعث غلبه بر شیطان و سپاهش می‌شود، حفظ پرنده خیال است. چون که این خیال مرغى است بس پرواز کن که در هر آنى به شاخى خود را مى‌آویزد، و این موجب بسیاری از بدبختی‌هاست. انسان مجاهد که در صدد اصلاح خود برآمده و مى‌خواهد باطن را صفایى دهد باید زمام خیال را در دست گیرد و نگذارد هر جا مى‌خواهد پرواز کند و مانع شود از این‌که خیال‌هاى فاسد باطل براى او پیش آید و خیال خود را متوجه امور شریفه کند. اگر چه در اول، شیطان و سپاهش این‌کار را بسیار مشکل جلوه مى‌دهند، ولى با قدرى مراقبت و مواظبت، انجام آن آسان مى‌شود».(93)
9) پرهیز از تنهایی
تنها ماندن در اکثر موارد باعث می‌شود تا شیطان افکار گناه‌آلود را به خیال انسان وارد کند. از این‌رو اهل بیت علیهم‌السلام سفارش اکید نموده‌اند که افراد تنها نمانند. زیرا شیطان قرین تنهایی است.
رسول‌خدا به امام على علیهالسّلام فرمود:« لَا تَخْرُجْ فِی سَفَرٍ وَحْدَکَ فَإِنَّ الشَّیْطَانَ مَعَ الْوَاحِدِ
در هیچ سفرى تنها خارج مشو، زیرا که شیطان یار شخص تنها است».(94)
در کتاب کافی احادیث زیادی در خصوص تنها نخوابیدن نقل شده است.(95) که به دو نمونه آن اشاره می‌نماییم.
امام باقر علیه‌السلام فرمود:
فَلَا تَنَمْ وَحْدَکَ فَإِنَّ أَجْرَأَ مَا یَکُونُ الشَّیْطَانُ عَلَى الْإِنْسَانِ إِذَا کَانَ وَحْدَهُ.
تنها نخواب که جرات شیطان بر انسان تنها، از هر موقعیتی بیشتر است.
امام صادق علیه‌السلام می فرماید:
« إِنَ الشَّیْطَانَ أَشَدَّ مَا یَهُمُ بِالْإِنْسَانِ إِذَا کَانَ وَحْدَهُ فَلَا تَبِیتَنَ وَحْدَکَ وَ لَا تُسَافِرَنَ وَحْدَک
شیطان همتش مصروف انسان تنها است پس تنها نخواب و تنها به مسافرت نرو.»(96)
امام‌کاظم علیهالسّلام برای کسی که چاره‌ای از سفر تنها ندارد فرموده است که بگوید:
« مَا شَاءَ اللَّهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ اللَّهُمَّ آنِسْ وَحْشَتِی وَ أَعِنِّی عَلَى وَحْدَتِی وَ أَدِّ غَیْبَتِی(97)
هر چه خدا بخواهد واقع مى‌شود، هیچ قدرتى و قوّتى جز با استعانت از خدا به‌وجود نمى‌آید. خدایا در حال وحشتم انیس من باش، و در مقابل تنهائیم یاریم کن، و از غیبتم به‌سلامت بازگردان».
دقت کنید که نفرموده است شیطان در سفر یار شخص تنها است، بلکه این یک مطلب کلی است. دلیل ما هم برای این موضوع روایات زیر است.
رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمود: «خداوند متعال بر شما اى امت: بیست و چهار صفت را ناخوش داشته و شما را از آن‌ها نهى کرده است: (از جمله آن‌ها این است که) کَرِهَ أَنْ یَنَامَ الرَّجُلُ فِی بَیْتٍ وَحْدَه ـ مکروه است مرد به تنهایى در خانه‌اى بخوابد».(98)
آن وجود نورانی در فرمایشی دیگر فرمودهاند: « ... لَعَنَ اللَّهُ ثَلَاثَةً ... وَ النَّائِمَ فِی بَیْتٍ وَحْدَهُ
... خدا سه کس را لعنت کرده است ... و کسى که تنها در خانه‌اى بخوابد».
پس ملاحظه می‌کنید که تنها خوابیدن در خانه هم مذموم است.
در ادامه همین روایت فرمودهاند: « یُتَخَوَّفُ مِنْهُنَّ الْجُنُونُ ... وَ الرَّجُلُ یَنَامُ وَحْدَهُ ـ سه عمل است که بیم جنون از آن می‌رود ... و تنها خوابیدن مرد».(99)
امام صادق علیهالسّلام فرمود: « الْبَائِتُ فِی الْبَیْتِ وَحْدَهُ شَیْطَانٌ وَ الِاثْنَانِ لُمَّةٌ وَ الثَّلَاثَةُ أُنْسٌ ـ کسى که شب را تنها در خانه بسر برد، شیطان است، و دو نفر یار یکدیگرند، و سه نفر جمعیتى هستند».(100)
در ادامه روایتی که از امام کاظم علیه‌السلام نقل شد، ایشان فرمودهاند: «هر که در اتاقى یا خانه‌اى یا دهى شب را تنها گذراند، بگوید: اللَّهُمَّ آنِسْ وَحْشَتِی وَ أَعِنِّی عَلَى وَحْدَتِی ـ بار خدایا همدم تنهائیم باش و در تنهائیم بمن کمک کن.
در اصول کافی آمده است که قبل از این ذکر آیة‌الکرسى بخواند. (101)
10) پرهیز از بیکاری
بسیاری از گناهانی که انسان مرتکب می‌شود به علت بیکاری و نداشتن برنامه است. زیرا بیکاری باعث تنهایی و تنهایی باعث خیال و فکر به گناه است. اگر برای تمام زمان‌های فراغتمان برنامه‌ریزی کنیم خیلی راحت‌تر می‌توانیم با فشارهای غریزه جنسی مقابله کنیم. شرکت در فعالیت‌های فرهنگی، هنری، سیاسی و... می‌تواند به ما کمک زیادی نماید.
پیامبر رحمت صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمود: «کَثِیرٌ مِنَ النَّاسِ فِیهِمَا مَفْتُونٌ الصِّحَّةُ وَ الْفَرَاغُ ـ دو سرشت است که بسیارى از مردم در آن به فتنه افتاده‌اند: تندرستى و بیکارى».(102)
زیرا قدر تندرستی را نمی‌دانند و سبب غفلت‌شان از خدا می‌شود و بیکاری باعث انواع گناهان به‌ویژه گناهان جنسی است.
به همین دلیل امام على علیه‌السلام می‌فرمایند: « إِنْ یَکُنِ الشُّغُلُ مَجْهَدَةً فَاتِّصَالُ الْفَرَاغِ مَفْسَدَة ـ اگر شغل خستگى و رنج دارد، بیکارى مدام نیز مایه فساد و تباهى است».(103)
امام صادق علیه‌السلام نیز فرمودهاند: « إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى یُبْغِضُ کَثْرَةَ النَّوْمِ وَ کَثْرَةَ الْفَرَاغ ـ خداوند خواب زیاد و بیکارى بسیار را دشمن می‌دارد».(104)
همچنین امام باقر علیه‌السلام فرمود که: «موسى علیه‌السلام به خداوند عرض کرد: کدام بنده‌هات را بیشتر دشمن دارى؟ فرمود: جِیفَةٌ بِاللَّیْلِ بَطَّالٌ بِالنَّهَارِ ـ آن‌که در شب (از فرط پر خوری) مرداریست و در روز بیکارى».(105)
از طرفی برای فرد مؤمن بیکاری مفهوم درستی نیست.
پیامبر عظیم‌الشأن فرموده است: « کَفَى بِالْیَقِینِ غِنًى وَ بِالْعِبَادَةِ شُغُلًا ـ براى بى‌نیازى از غیر خدا یقین داشتن کافى و براى مشغول بودن عبادت پروردگار بس است».(106)
و همان حضرت فرمود: « أَکْسَلُ النَّاسِ فَعَبْدٌ صَحِیحٌ فَارِغٌ لَا یَذْکُرُ اللَّهَ بِشَفَةٍ وَ لَا بِلِسَان ـ کسل‌ترین مردم فردى است که از صحت و سلامت برخوردار است ولى در اوقات بیکارى با لب و زبانش ذکر حق نمى‌گوید».(107)
امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیز در این خصوص سروده‌اند:
اغْتَنِمْ رَکْعَتَیْنِ زُلْفَى إِلَى اللَّهِ إِذَا کُنْتَ فَارِغاً مُسْتَرِیحاً
فَإِذَا هَمَمْتَ بِالْقَوْلِ فِی الْبَاطِلِ فَاجْعَلْ مَکَانَهُ التَّسْبِیحَا
هنگامى که بیکارى و استراحت مى‌کنى، از فرصت استفاده کن و دو رکعت نماز براى نزدیک‌تر شدن به خدا بخوان
آن‌گاه که به‌فکر حرف باطل افتادى که بگوئى به جاى آن ذکر خدا را بگو.(108)
بعضی مطالب مرتبط
راه‌های کنترل شهوت یا چگونه عفیف باشیم ـ قسمت اول
راه‌های کنترل شهوت یا چگونه عفیف باشیم ـ قسمت دوم
راه‌های کنترل شهوت یا چگونه عفیف باشیم ـ قسمت سوم
راه‌های کنترل شهوت یا چگونه عفیف باشیم ـ قسمت چهارم
راه‌های کنترل شهوت یا چگونه عفیف باشیم ـ قسمت پنجم ـ پی‌نوشت‌ها
راه‌های کنترل شهوت یا چگونه عفیف باشیم ـ قسمت ششم ـ فایل‌های صوتی
بهشت من همه در صورت علی پیداست
ترک گناه و قبولی در دانشگاه اصلی
چند نکته درباره پوشش، لباس و...
چهل روش موثر برای ترک خود ارضایی (استمنا)
خلبان شهید بابایی و مدیریت شهوت
خوردنی‌های مرتبط با نیروی جنسی
داستان حیرت‌انگیز برصیصاى عابد
عابد زیبای زنبیل فروش در دام همسر پادشاه