توضیحی درباره اصل بیست و هفتم قانون اساسی
اصل 27 قانون اساسی می گوید:
«تشکیل اجتماعات و راهپیماییها، بدون حمل سلاح، به شرط آنکه مخل به مبانی اسلام نباشد آزاد است.»
این اصل متاسفانه محل بحث و مناقشه شده، برخی معتقدند هر گونه تجمعی در هر جا طبق این اصل آزاد است و برخی آن را مقید به قیودی می دانند.
برای روشن شدن مطلب به نکات زیر توجه کنید.
1. در اصل 27 برخی نکات مسکوت مانده است. به عنوان مثال:
اول: تشخیص اینکه مبانی اسلام چیست به عهده چه نهادی است؟
دوم: چه نهاد یا مرکزی باید تایید کند که فلان تجمع مخل مبانی اسلام هست یا خیر؟
سوم: آیا تشکیل اجتماعات در همه جا جایز است یا اینکه نهاد یا مرکزی باید محل تشکیل اجتماعات را معلوم کند؟
به عنوان مثال فرض کنید کسی خواست در مقابل یک مقر نظامی محرمانه تظاهرات راه بیندازد یا در وسط اتوبان تحصن کند، قاعدتاً و عقلاً چنین امکان و اجازه ای را نباید به او داد. ولی اگر فقط به این اصل قانون اساسی توجه بشه و به دیگر اصول توجه نشود، برخی ممکن است بگویند وسط بزرگراه هم میشه تجمع کرد و باعث مزاحمت برای مردم شد.
2. قانون اساسی نیاز به قوانین مجلس و سپس آیین نامه اجرایی دارد. و نمی شود بدون آن پیش نیازها آن را اجرا کرد. برای همین در اصل 138 قانون اساسی هم به تصویب آیین نامه ها اشاره شده است.
«... هیئت وزیران حق دارد برای انجام وظایف اداری و تأمین اجرای قوانین و تنظیم سازمانهای اداری به وضع تصویبنامه و آیین‌نامه بپردازد...»
3. در سال 1381 هیأت وزیران بر اساس اصل 138 قانون اساسی «آیین‌نامه چگونگی تامین امنیت اجتماعات و راهپیمایی های قانونی» را تصویب کرد.
https://rc.majlis.ir/fa/law/show/122377
ماده 4 این آیین نامه می گوید:
«برگزار کنندگان از طریق فرمانداری محل حداقل یک هفته قبل از برگزاری مراسم تقاضای مجوز می نمایند.»
پس بر اساس این آین نامه برگزاری تجمعات بدون مجوز غیرقانونی خواهد بود.
4. مجلس شورای اسلامی در ادوار گذشته قانونی را برای برگزاری تجمعات در دستور کار داشته که هنوز به نتیجه نرسیده.
5. نمی شود هر کسی از پیش خودش آیین نامه یا قانونی را حلاف قانون اساسی بداند، برای حل این اختلافات خود قانون مراجعی را پیش بینی کرده است.
6. تفسیر قانون اساسی و تشخیص مغایرت قوانین با آن به عهده شورای نگهبان است که تاکنون در رد این آیین نامه مطلبی بیان نکرده.
7. اگر هم بگوییم شورای نگهبان فقط بر قوانین مصوب مجلس نظارت می کند، راهکار بعدی لغو یک آیین نامه طرح شکایت در دیوان عدالت اداری است
8. تا روزی که این آیین نامه لغو نشده باشد، به عنوان قانون لازم الاجراست.
9. رهبر معظم انقلاب در دیدار با دانشجویان در تاریخ 12 تیر ماه 95 فرمودند:
« اجتماعات لازم است، اجتماعات هیچ اشکالی ندارد، البتّه #قانونی باشد.»
از این فرمایش می شود فهمید که برای تجمعات قانون وجود دارد و باید به آن تمکین کرد، تنها قانون موجود در زمان این فرمایش هم همان آیین نامه بوده است.
10. رهبری در همان جلسه در ادامه فرمودند:
«حالا یک وقت قانون یک جا ممکن است یک سخت‌گیری ای بکند، یک اشکالی داشته باشد، ایرادی ندارد؛ حالا بالاخره همیشه که همه‌چیز برطبق مراد انسان نیست.»
یعنی قانون ممکن است حتی ایراد داشته باشد ولی تا زمانی که قانون است لازم الاجرا است.
11. حضرت امام خامنه ای مدظلهالعالی ظله العالی درباره لزوم رعایت قانون هم فرمودند:
«قانون جمهوری اسلامی جزو #حدود_الله است و باید به بهترین وجه رعایت بشود.»
12. رهبر معظم انقلاب در استفتایی فرمودند:
« مخالفت با قوانین و مقررات و دستورات دولت اسلامى که به طور مستقیم توسط مجلس شوراى اسلامى وضع شده و مورد تأیید شوراى نگهبان قرار گرفته اند و یا با #استناد به #اجازه_قانونى نهادهاى مربوطه وضع شده اند، براى هیچ کس جایز نیست.»
13. در تکمله بحث ایشان در همان جلسه دانشجویی فرمودند:
«اجتماعات شما خوب است، اجتماع داشته باشید در مسائل مهم و به شیوه‌ی درست. اینکه مثلاً فرض کنید علیه برجام بروند #جلوی_مجلس شورای اسلامی اجتماع کنند، من فکر نمی کنم یک منطقی پشت سر این باشد؛ ... اجتماعِ درست این است که شما یک سالنی اجاره کنید یا در اختیار بگیرید... دو نفر سه نفر با مطالعه‌ی قبلی بروند آنجا به‌طور #استدلالی حرف بزنند؛ این مهم است.»
14. با توجه به مجموعه نکاتی که عرض شد:
تحصن جلوی مجلس به بهانه مطالبه گری ابلاغ قانون حجاب #غیر_قانونی و #غیر_شرعی بوده است.