توبه
مبحث هیأت متوسلین به جواد الائمه علیه‌السلام
شب نوزدهم ماه مبارک رمضان ـ 23/3/96
صوت کامل مبحث
خلاصه مطالب
1ـ لا تقنطوا
قُلْ یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ (زمر/53)
بگو: «اى بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را مى‌آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.
2ـ داستان محب امام رضا علیه‌السلام و مجلس شراب
3ـ معنی توبه
استغفار یعنی دور شدن از آتش
توبه یعنی بازگشت به سوی خدا
4ـ از همه می‌گذرم به جز...
خداوند فرمود:
ای موسی از همه کس می‌گذرم جز قاتل حسین علیه‌السلام
5ـ حتی اگر هفتاد پیامبر را بکشد
رسول اکرم صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود:
اگر کسی هفتاد پیامبر را کشته باشد و توبه کند، توبه او قبول است.
(رساله لقاءالله 64)
6ـ قبول توبه با شفاعت
أَذْنَبَ رَجُلٌ ذَنْباً فِی حَیَاةِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَتَغَیَّبَ حَتَّى وَجَدَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ ع فِی طَرِیقٍ خَالٍ فَأَخَذَهُمَا فَاحْتَمَلَهُمَا عَلَى عَاتِقَیْهِ وَ أَتَى بِهِمَا النَّبِیَّ ص فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی مُسْتَجِیرٌ بِاللَّهِ وَ بِهِمَا فَضَحِکَ رَسُولُ اللَّهِ ص حَتَّى رَدَّ یَدَهُ إِلَى فَمِهِ ثُمَّ قَالَ لِلرَّجُلِ اذْهَبْ فَأَنْتَ طَلِیقٌ وَ قَالَ لِلْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ قَدْ شَفَّعْتُکُمَا فِیهِ أَیْ فَتَیَانِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى
وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحیماً (نساء/64)
مردى در زمان پیغمبر اعظم اسلام صلى‌اللَّه‌علیه‌و‌آله گناهى کرده بود. وى مدتی پنهان شد.روزی در بین راه که خلوت بود با امام حسن و امام حسین علیهما‌السلام که کودک بودند برخورد کرد. وى حسنین را روى دوش خود گرفت و به حضور پیغمبر خدا صلى‌اللَّه‌علیه‌و‌آله آورد و گفت:
یا رسول اللَّه! من به خدا و حسنین پناهنده شده‌ام.
پیامبر اکرم صلى‌اللَّه‌علیه‌و‌آله به قدرى خندید که دست خود را بر دهان مبارک خویش نهاد.
سپس فرمود: برو، تو را آزاد نمودم.
آن‌گاه رسول خدا به حسنین فرمود: من شفاعت شما را در باره این مرد پذیرفتم.
پس از این جریان آیه (64- سوره نساء) نازل شد که می‌فرماید:
اگر این مخالفان، هنگامى که به خود ستم مى‌کردند (و فرمان‌هاى خدا را زیر پا مى‌گذاردند)، به نزد تو مى‌آمدند؛ و از خدا طلب آمرزش مى‌کردند؛ و پیامبر هم براى آنها استغفار مى‌کرد؛ خدا را توبه‌پذیر و مهربان مى‌یافتند.
بحار الأنوار (ط - بیروت) ج43 ص318
7ـ خوشحالی خدا
امام باقر علیه‌السّلام فرمود:
إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى أَشَدُّ فَرَحاً بِتَوْبَةِ عَبْدِهِ مِنْ رَجُلٍ أَضَلَ رَاحِلَتَهُ وَ زَادَهُ فِی لَیْلَةٍ ظَلْمَاءَ فَوَجَدَهَا فَاللَّهُ أَشَدُّ فَرَحاً بِتَوْبَةِ عَبْدِهِ مِنْ ذَلِکَ الرَّجُلِ بِرَاحِلَتِهِ حِینَ وَجَدَهَا.
همانا خداى تعالى به توبه (و بازگشت) بنده خود فرحناک‌تر است از مردى که در شب تارى شتر و توشه خود را گم کند و آنها را بیابد، پس خدا به توبه بنده‌اش از چنین مردى در آن حال که راحله گم شده را پیدا کند شادتر است.
الکافی (ط - الإسلامیة) ج2 ص435
8ـ محبوب‌تر1
رسول اکرم صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود:
هیچ موجودی در پیشگاه خدا محبوب‌تر از مرد و زن توبه کننده نیست.
9ـ محبوب‌تر2
رسول اکرم صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود:
توبه کننده از گناه محبوب خداست.
10ـ محبوب‌تر3
رسول اکرم صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود:
مَا مِنْ شَیْ‌ءٍ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ مِنْ شَابٍ تَائِب
هیچ چیزی نزد خدا محبوب‌تر از جوان توبه کننده نیست.
روضة‌الواعظین (ط - القدیمة) ج2 ص481
11ـ داستان عابد و جوان دزد که قصد ناموس مردم را داشت ولی توبه کرد و ابر با او آمد.
12ـ اجری مانند حضرت یحیی
رسول اکرم صلی‌الله‌وعلیه‌وآله‌وسلم فرمود:
شَابٌ تَائِبٌ أَجْرُهُ کَأَجْرِ یَحْیَى بْنِ زَکَرِیَّا
جون توبه‌کار اجرش مانند یحیی بن زکریا است.
مجموعة ورام ج2 ص119
13ـ مانند بی‌گناه
امام باقر علیه‌السّلام فرمود:
التَّائِبُ مِنَ الذَّنْبِ کَمَنْ لَا ذَنْبَ لَهُ وَ الْمُقِیمُ عَلَى الذَّنْبِ وَ هُوَ مُسْتَغْفِرٌ مِنْهُ کَالْمُسْتَهْزِئِ.
توبه‌کننده از گناه همانند کسى است که گناه ندارد، و آن‌که در گناه بماند با این‌که آمرزش خواهد چون مسخره‌چى است.
الکافی (ط - الإسلامیة) ج2 ص
14ـ گناهانش پوشیده می‌شود
معاویه بن وهب گوید: امام صادق علیه‌السلام فرمود:
إِذَا تَابَ الْعَبْدُ تَوْبَةً نَصُوحاً أَحَبَّهُ اللَّهُ فَسَتَرَ عَلَیْهِ فَقُلْتُ وَ کَیْفَ یَسْتُرُ عَلَیْهِ قَالَ یُنْسِی مَلَکَیْهِ مَا کَانَا یَکْتُبَانِ عَلَیْهِ وَ یُوحِی اللَّهُ إِلَى جَوَارِحِهِ وَ إِلَى بِقَاعِ الْأَرْضِ أَنِ اکْتُمِی عَلَیْهِ ذُنُوبَهُ فَیَلْقَى اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ حِینَ یَلْقَاهُ وَ لَیْسَ شَیْءٌ یَشْهَدُ عَلَیْهِ بِشَیْءٍ مِنَ الذُّنُوبِ.
چون بنده توبه نصوح کند خداوند او را دوست دارد، و در دنیا و آخرت بر او پرده‌پوشى کند،
من عرض‌کردم: چگونه بر او پرده‌پوشى کند؟
فرمود: هر چه از گناهان که دو فرشته موکل بر او برایش نوشتهاند از یادشان ببرد و به جوارح (و اعضاى بدن) او وحى فرماید: که گناهان او را پنهان کنید، و به قطعههاى زمین (که در آنجاها گناه کرده) وحى فرماید: که پنهان‌دار آن‌چه از گناهان که بر روى تو مرتکب شده است، پس دیدار کند خدا را در حالی که چیزى که به ضرر او بر گناهانش گواهى دهد نیست.
الکافی (ط - الإسلامیة) ج2 ص436
15ـ مبدل السئات بالحسنات 1
وَ الَّذِینَ لَا یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا ءَاخَرَ وَ لَا یَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتىِ حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقّ وَ لَا یَزْنُونَ وَ مَن یَفْعَلْ ذَالِکَ یَلْقَ أَثَامًا(فرقان/68)
یُضَاعَفْ لَهُ الْعَذَابُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ یَخْلُدْ فِیهِ مُهَانًا(69)
إِلَّا مَن تَابَ وَ ءَامَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُوْلَئکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَ کاَنَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِیمًا(70)
و کسانى که معبود دیگرى را با خداوند نمى‌خوانند؛ و انسانى را که خداوند خونش را حرام شمرده، جز به‌حق نمى‌کشند؛ و زنا نمى‌کنند؛ و هر کس چنین کند، مجازات سختى خواهد دید! (68)
عذاب او در قیامت مضاعف مى‌گردد، و همیشه با خوارى در آن خواهد ماند! (69)
مگر کسانى که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، که خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدّل مى‌کند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است! (70)
16ـ مبدل السئات بالحسنات 2
یَا مُبَدِّلَ السَّیِّئَاتِ بِأَضْعَافِهَا مِنَ الْحَسَنَات
اى دگرگون کننده بدی‌ها به چند برابر نیکی‌ها
صحیفة سجادیه دعای 2 و 24
17ـ دعای فرشتگان
الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ ءَامَنُواْ رَبَّنَا وَسِعْتَ کُلَّ شىَ‌ءٍ رَّحْمَةً وَ عِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِینَ تَابُواْ وَ اتَّبَعُواْ سَبِیلَکَ وَ قِهِمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ(غافر/7)
فرشتگانى که حاملان عرشند و آنها که گرداگرد آن (طواف مى‌کنند) تسبیح و حمد پروردگارشان را مى‌گویند و به او ایمان دارند و براى مؤمنان استغفار مى‌کنند (و مى گویند:) پروردگارا! رحمت و علم تو همه چیز را فراگرفته است؛ پس کسانى را که توبه کرده و راه تو را پیروى مى‌کنند بیامرز، و آنان را از عذاب دوزخ نگاه دار!
18ـ یحب التوابین
إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابینَ وَ یُحِبُّ الْمُتَطَهِّرینَ (بقره/222)
خداوند، توبه‌کنندگان را دوست دارد، و پاکان را (نیز) دوست دارد.
19ـ نشانههای توبه
امام باقر علیه‌السلام فرمود: هر گاه نشانههای توبه از توبه‌کننده آشکار نگشت، او توبه کننده حقیقی نیست،
آنها را که ادعای حقی بر او دارند راضی کند
نمازهای قضا شده‌اش را ادا کند
در برابر مومنان متواضع باشد
و خود را از طغیان هوس‌های نفسانی حفظ نماید.
20ـ دعای ابوحمزه:
اللهم تب علی حتی لا اعصیک
بار الها توفیق توبه کردن عطا کن تا این‌که نافرمانیت نکنم.
21ـ توبه حسن لاته
22ـ حقیقت بد حجابی و نگاه حرام