ویکی نفوذ

فایل Word              فایل PDF

نویسنده: سید محسن طباطبایی

ﻭﻳﻜﻲ‌ﻫﺎ ﺳــﺎﻳﺖﻫﺎﻳﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﻭ ﻛﺎﺭﺑﺮﺍﻥ ﻋﺎﺩﻱ ﺍﻳﻨﺘﺮﻧــﺖ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻣﺤﺘﻮﺍﻱ ﺁن‌ها ﺭﺍ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭ ﻭﻳﺮﺍﻳﺶ ﻛﻨﻨﺪ. ویکی‌ها به کاربران این اجازه را می‌دهند که بدون دانش برنامه‌نویسی برای وب، اقدام به ایجاد صفحات اینترنتی درباره‌ی موضوعات مختلف بکنند.

ویکی مدیا [1]

بنیاد ویکی‌مدیا آن‌چنان که خود را معرفی می‌کند یک سازمان خیریه غیر انتفاعی است که طبق قوانین ایالت فلوریدا و کشور ایالات متحده آمریکا اداره می‌شود و کاملاً مورد حسابرسی مالی قرار می‌گیرد. بنیاد ویکی‌مدیا هم اکنون در فهرست مؤسسه‌های خیریه و معاف از مالیات است.

بنیاد ویکی‌مدیا توسط بنیانگذار آن جیمی ولز[2]  در تاریخ بیستم ژوئن سال ۲۰۰۳ اعلام موجودیت کرد.

هدف بنیاد ویکی‌مدیا تقویت و به‌کار گماشتن افراد مختلف در سرتاسر جهان در جهت توسعه و گسترش محتوای آموزشی تحت یک مجوز آزاد یا در مالکیت عمومی، و عرضه‌ی مؤثر آن در سرتاسر جهان عنوان شده است.

بنیاد ویکی‌مدیا، با همکاری شبکه‌ای از شعبه‌هایش، زیرساخت اساسی و چارچوب سازمانی لازم برای حمایت و توسعه‌ی پروژه‌های چندزبانی مبتنی بر ویکی و تلاش‌های دیگر که به این هدف کمک می‌کنند را فراهم می‌کند. بنیاد اطلاعات مفیدی را از طریق پروژه‌هایش که به‌طور رایگان در اینترنت قابل دسترسی هستند به طور مداوم ایجاد و نگهداری می‌کند.

بنیاد در کنار ویکی‌پدیا از چند پروژه دیگر نیز حمایت می‌کند از جمله

ویکی‌انبار[3] که مخزنی برای تصاویر آزاد و سایر محصولات رسانه‌ای است، و در نوامبر سال ۲۰۰۶ بالغ بر یک میلیون تصویر را شامل می‌شده ‌است.

ویکی‌واژه[4]، لغت‌نامه‌ی آزاد، شامل هشت لغت‌نامه است و نسخه‌ی فارسی آن هم‌اکنون ۶۳۲۲۸ سرواژه دارد.

ویکی‌نبشته[5]، مخزنی برای مطالب با منابع آزاد، در حال نزدیک شدن به 000/150 صفحه است.

ویکی‌گفتاورد[6] (نقل قول‌ها)،

ویکی‌نسک[7] (کتاب‌های نوشته شده به صورت مشارکتی)،

ویکی‌اخبار[8] (روزنامه‌نگاری شهروندی) و

ویکی‌ورزیتی[9] (توسعه‌ی درسی) هم در کنار هم در حال رشد هستند.

ویکی‌پدیا[10]

اگر واژه‌ای در سایت گوگل جست‌و‌جو شود، به‌طور معمول اولین نتیجه‌ی نمایش داده شده، مدخل مربوط به آن واژه در دانشنامه «ویکی پدیا» خواهد بود. ویکی‌پدیا مدعی برپایی یک دانشنامه مردمی با دسترسی آزاد است که هر کاربری می‌تواند هر مقاله‌ای را در آن ایجاد و ویرایش نموده و نظرات خود را در مورد آن، بیان نماید. هم اکنون حدود چهار میلیون[11] مقاله در بیش از 293 زبان مختلف روی ویکی‌پدیا قرار دارد که سهم زبان انگلیسی 2/5 میلیون[12] و زبان فارسی پانصد هزار مقاله[13] ارزیابی می‌شود.

هر فردی با عضویت در وب‌سایت ویکی‌پدیا می‌تواند مطالب مد نظر را در مدخل مرتبط در دانشنامه قرار دهد. مقالات ویکی پدیا در ساختاری درختی توسط کارشناسانی که تعدادشان 240 نفر اعلام شده، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و در صورت عدم تطابق با سیاست‌ها و اصول ویکی از روی دانشنامه حذف می‌گردند.

بی‌طرفی، مهم‌ترین اصلی است که ویکی‌پدیا ادعای اجرای آن را دارد. ویکی‌پدیا به دلیل تاثیر‌پذیری از هجوم کاربران افراطی و غیردقیق و نامعتبر بودن بسیاری از مقالاتش، همواره مورد انتقاد بوده است. یکی از مهم‌ترین ایرادات کنونی ویکی پدیا، سوگیری نظام‌مند و جهت‌دار بودن مداخل مرتبط با امور سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران بوده، چنان‌چه بعضی مقالات آن به بیانیه‌های سیاسی بیشتر شباهت دارند. برخی موارد نیز در ویکی، دارای ایرادات تاریخی یا علمی عمدی هستند که به دلیل تبدیل شدن این دانشنامه به یکی از منابع اصلی دانشی مردم می‌‌توان آن‌را نوعی بسترسازی برای ادعاهای ‌بی‌پایه و اساس سیاسی، تاریخی و جغرافیایی در آینده قلمداد کرد ـ به‌خصوص با اضافه شدن قابلیت ساده‌ی ایجاد کتاب در این سایت ـ به‌طوری که کماکان صفحه‌‌ای با عنوان مجعول "الخلیج العربی" در ویکی‌پدیا وجود دارد.

دانشنامه ویکی در رده ششمین[14] سایت پر مخاطب جهانی و هفتمین[15] سایت پر مخاطب ایرانی قرار دارد. در صفحه‌ مربوط به «مهندس موسوی» در بخش نتایج انتخابات دوره‌ی دهم ریاست جمهوری موارد ذیل آمده است که بیان آن‌ها در یک دانشنامه عمومی، بسیار قابل تامل است:

« انتخابات دهم با حضور گسترده مردم همراه بود. طرفداران میرحسین موسوی از روزها قبل از انتخابات در خیابان‌ها تجمع می‌‌کردند و همبستگی خود را نشان می‌دادند. برخلاف انتخابات قبلی که مورد تحریم بسیاری از مردم و گروه‌ها قرار گرفته بود، یک عزم ملی برای انتخابات دهم وجود داشت، 80 درصد مردم در انتخابات شرکت کردند. پس از پایان انتخابات، وزارت کشور اعلام کرد که محمود احمدی‌ نژاد با بیش از 64 درصد آراء پیروز شده است. این مسئله بهت و شگفتی بزرگی را برای مردم به همراه داشت به‌طوری که مردم از روز پس از انتخابات شروع به اعتراض‌های خیابانی کردند که با سرکوب نیروهای انتظامی و یگان‌های ضدشورش همراه بود. بسیاری نتیجه انتخابات را تقلب خواندند. میرحسین موسوی، با اشاره به نتیجه انتخابات، مردم را ناظر شعبده‌بازی دست اندرکاران انتخابات و "صدا و سیما" خواند.

مهدی کروبی نتایج انتخابات را مضحک دانست. اما محمود احمدی‌‌نژاد در سخنرانی‌اش در 24 خرداد در میدان ولی‌عصر تهران، انتخابات را سالم دانست و معترضین به نتیجه انتخابات را خس و خاشاک نامید. در روز 25 خرداد، تظاهرات میلیونی طرفداران موسوی از میدان امام حسین تا میدان آزادی در اعتراض به تقلب در انتخابات و اعلام نتایج غلط صورت پذیرفت. در گزارشی که از سوی محمدباقر قالیباف شهردار تهران به مجلس ارائه شده، آمده است براساس متراژها و اندازه‌گیری‌های صورت گرفته در تجمع حامیان میرحسین موسوی، در میدان آزادی حداقل سه میلیون معترض حضور داشته‌اند.

در هر یک از شهرستان‌ها نیز تظاهرات برپا شد. در تظاهرات تهران چندین تن کشته شدند. ایرانیان خارج از کشور نیز در حمایت مردم در روبروی سفارت‌ها تجمع کردند. در طی روزهای بعدی، تظاهرات و اعتراض‌های گسترده‌ی دیگری در تهران و سایر شهرستان‌ها صورت پذیرفت. از جمله این تظاهرات می‌توان به تظاهرات مردم تهران از میدان هفتم تیر تا میدان انقلاب در در روز 27 خرداد و تجمع بزرگ مردم در میدان امام خمینی (ره) ‌در روز 28 خرداد اشاره کرد.

پس از حمایت رهبر جمهوری اسلامی، از نتایج انتخابات، سرانجام شورای نگهبان در روز 8 تیر نتایج انتخابات ریاست جمهوری 1388 را تأیید کرد و پرونده انتخابات را مختومه اعلام کرد. احزاب اصلاح‌طلب و مهدی کروبی به این تصمیم شدیدا واکنش نشان دادند. مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم نیز نتیجه انتخابات و دولت دهم را نامشروع دانستند و سرکوب معترضان را محکوم کردند. سرکوب‌ها و حبس‌های پس از انتخابات، انتقاد شدید برخی مراجع تقلید را نیز در پی‌ داشت. با این حال روحانیون و شخصیت‌های نزدیک به دولت احمدی‌نژاد و فرماندهان سپاه و بسیج از این نتیجه استقبال کردند و اعتراض کاندیداهای دیگر را غیرمستند دانستند.

آنان اصلاح طلبان و معترضان را به برپایی یک انقلاب رنگی یا مخملی و همین طور ارتباط با بیگانگان متهم کرده و مسئولیت خونریزی‌های اعتراضات را بر عهده برپاکنندگان آن دانستند. این در حالی است که قاضی محمد حسین شاملو، بازپرس ویژه قتل تهران در نامه‌ی خود به رئیس قوه‌ی قضاییه، صادق آملی لاریجانی، بازداشتگاه غیرقانونی کهریزک، بازداشت‌های غیرموجه و برخوردهای غیر شرعی با برخی افراد بازداشت شده و کشته شدن برخی افراد را ناشی از تغافل، بی‌درایتی و مسامحه برخی مسؤولان مطرح می‌کند.» [16]

هرچند بنیاد ویکی‌مدیا اعلام کرده کمک‌هایی از بیش از ۵۰ کشور جهان دریافت می‌کند که بیشترین کمک‌ها از کشورهای انگلیسی زبان (آمریکا، انگلستان، کانادا و استرالیا) صورت می‌گیرند و بیش از نیمی از این کمک‌ها به صورت گمنام هستند؛ ولی گفته می‌شود مهم‌ترین حامیان مالی ویکی‌پدیا این مؤسّساتند:

1ـ موسسه جامعه باز که همان بنیاد سورس است

2ـ بنیاد میچل کیهود (یهودی صهیونیست)

3ـ بنیاد خانوادگی گلداشتاین که متعلق به یک خانواده یهودی حامی اسراییل است

4ـ بنیاد صهیونیستی اسلووان.

صهیونیست‌ها با دست بردن در مدخل‌های ویکی پدیا تعاریف خود را برای نسل‌های آینده به جا می‌گذارند. [17]

سبک نوشتاری مقالات خروجی ویکی پدیا را می‌توان مدل مکتوب رسانه‌ی بی‌بی‌سی دانست که سعی دارد با دادن اطلاعات تاریخی و جغرافیایی به ظاهر دقیق و جزیی و متنوع از منابع متعدد بر اطلاعات اولیه‌ی مخاطب برتری یابد و او را دچار شوک اطلاعاتی کرده و متحیر نماید، سپس در جمع‌بندی محسوس و یا برآیند نامحسوس مقالات، نتیجه‌‌ی مد نظر خود را قالب کند. به‌عنوان مثال کافی است که عنوان‌های مربوط به انقلاب و نهادهایش مثل سپاه پاسداران و یا وزارت اطلاعات و مطالب مرتبط با آن را بنگرید و نگاه اپوزوسیونی آن را دریابید. به‌عنوان مثال در ذیل عنوان سپاه پس از دادن کلی اطلاعات جزیی و بدون هیچ اشار‌ه‌ای به نقش سپاه در جنگ با صدام و مبارزه با اشرار و منافقین و... می‌نویسد:

« سپاه گاه برای ابراز ناخرسندی خود از انعقاد قراردادهای اقتصادی دست به نمایش قدرت می‌زند. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۴ دولت سید محمد خاتمی هنگام افتتاح فرودگاه بین‌المللی امام خمینی در تهران مجبور شد قراردادی را که با یک شرکت ترکیه‌ای بسته بود لغو کند زیرا پاسداران، خشمگین از این‌که خود طرف قرارداد نبودند، باند فرودگاه را در روز افتتاح اشغال کردند.»

و یا اتهام‌های گوناگونی را از منابع مختلف به سپاه می‌زند بدون این‌که کلامی حتی از تکذیب شدن آن‌ها برآورد مانند اتهام به بمب‌گذاری در هند و بحرین یا جاسوسی در کویت.

این نوع تزویر فقط مختص ویکی‌پدیا نمی‌‌باشد به‌عنوان مثال در ویکی‌گفتاورد ذیل عنوان «سید علی خامنه‌‌ای» پس از نقل مفصل گزیده‌ سخنان حضرت آقا به‌صورت سالانه (از سال 1360 تا 1394) در حدود 400 خط و نقل تعاریف دیگران در وصف ایشان، ناگهان با نقل چند خط از گفته‌‌های بی‌اساس بنی‌صدر علیه ایشان بحث را تمام می‌‌کند:

«او بر خلاف من به خطوط مقدم جبهه نمی‌آمد. آقای خامنه‌ای تنها در جنگ‌های غیرمنظم با آقای چمران همکاری داشت. حتی در نبرد کرخه کور، فرار این آقا مصیبت به بار آورد و موجب فرار سربازها شد.»

در حالی‌که اصل مطلب طور دیگری است و امام خامنه‌‌ای در 31 خرداد 1360 در صحن مجلس با سند، چندین دروغ بنی‌صدر را رو کرده و مفصلاً توضیح داده‌‌اند و در انتها با کمال رعایت انصاف می‌فرمایند:

«... علی ایّ‌حال در ماجرای هویزه که تعدادی از بچه‌های ما شهید شدند، من به‌طور قطع نفی نمی‌کنم اما به هیچ‌وجه نشانی از یک تعلل عمدی و سستی عمدی، خدای نکرده خیانتی مشاهده نکردم، چون دیروز شنیده شد کسانی می‌گفتند که این کار، کار آقای بنی‌صدر بوده است، نه؛ ما درباره آقای بنی‌صدر این‌قدر اشکال و ایراد وارد و بجا و منطقی داریم که محتاج این نیست که این مساله‌ای که هیچ راهی برای اثبات ندارد، به ایشان ما نسبت بدهیم.»[18]

این شیطنت در مقاله‌های با موضوع اعتقادی نیز جریان دارد؛ از جمله این‌که امسال در آستانه‌ نیمه‌ ماه شعبان مصادف با میلاد حضرت صاحب الزمان (عجل‌الله‌تعالی فرجه الشریف) صفحه‌ ورودی ویکی‌پدیای فارسی مقاله‌ای گذاشته شده بود تا در باور مهدوی شیعیان ایجاد تشکیک کند.

از این نمونه‌ها بسیار است ولی فرصت و مجالی وسیع می‌‌طلبد. این بنیاد برای تثبیت و تقویت خود و نگارندگان داخلی‌اش به بهانه رسیدن تعداد مقالات فارسی به نیم میلیون مراسم جشنی در روز جمعه ۱۵ مرداد ۱۳۹۵ در تالار قلم سازمان اسناد وکتابخانه‌ ملی برگزار کرد!!!

حال باید پرسید چرا باید سازمان و نهادی دولتی با یک بنیاد صهیونیستی که خروجی کارش علیه مملکت و فرهنگ مردم می‌باشد همکاری کند و باعث تقویت نفوذ و بهره‌برداری اطلاعاتی آن شود!

ویکی انبار:

مخزن و مجموعه‌ای از پرونده‌های آوایی، تصویری و دیگر پرونده‌های چندرسانه‌ای است که محتوای آن برای استفاده‌ی همگان آزاد و رایگان است. پرونده‌هایی که در ویکی‌انبار بار می‌شوند قابل استفاده و نمایش در دیگر پروژه‌های بنیاد ویکی‌مدیا همچون ویکی‌پدیا، ویکی‌کتاب و ویکی‌خبر هستند؛ بنابراین، با استفاده از نشانی یک فایل موجود در ویکی‌انبار، نیازی به بارکردن دوباره آن در ویکی‌پدیا یا دیگر پروژه‌ها نیست.