فرمایشات امام خمینی رحمتاللهعلیه
1ـ در اسلام شناسى و فنون مختلفه اسلام و قرآن کریم کم نظیر بود.
2ـ از شخصیّتهاىی بود که حاصل عمرم محسوب مىشد.
3ـ من به دانشجویان و طبقه روشنفکران متعهّد توصیه مىکنم که کتابهاى این استاد عزیز را نگذارند با دسیسههاى غیر اسلامى فراموش شود.
4ـ او با قلمى روان و فکرى توانا در تحلیل مسائل اسلامى و توضیح حقایق فلسفى با زبان مردم و بىقلق و اضطراب به تعلیم و تربیت جامعه پرداخت.
5ـ آثار قلم و زبان او بىاستثناء آموزنده و روانبخش است و مواعظ و نصایح او که از قلبى سرشار از ایمان و عقیدت نشأت مىگرفت، براى عارف و عامى سودمند و فرحزاست.
6ـ آنچه از این استاد شهید باقى است با محتواى غنى خود مربّى و معلّم است.
7ـ جنبههاى مختلف در او جمع شده بود، و خدمتى که به نسل جوان و دیگران مرحوم مطهّرى کرده است، کم کسى کرده است.
8ـ آثارى که از او هست، بىاستثناء همه آثارش خوب است و من کس دیگرى را سراغ ندارم که بتوانم بگویم بىاستثناء آثارش خوب است. ایشان بىاستثناء آثارش خوب است، انسانساز است.
فرمایشات امام خامنهای مدظلهالعالی
9ـ آنچه که الان متفکران ایرانى در باب مسائل اسلامى بحث کردهاند ـ معارف کلى اسلامى، مثل تفکرات مرحوم شهید مطهرى ـ به مراتب عمیقتر و قویتر است از آنچه که متفکران روشنفکر معروف دنیا، از اخوانالمسلمین، سید قطب، رشید رضا، عبده و دیگران مطرح کردهاند. تفکرات مرحوم طباطبایى و مرحوم مطهرى ـ این متفکران شیعه ـ در زمینههاى اجتماعى و مباحث عمومى اسلام، عمیقتر از همه است؛ مباحث تخصصى، مثل فقه و عرفان و فلسفه و اینها که جاى خود دارد. 26/01/1369
10ـ این کتابها و مباحث و گفتارهایى که آن عالم دلسوز و مؤید من عندالله، به آنها پرداخته است ـ چه مباحث اجتماعى، چه مباحث فکرى، چه مباحث عمومى و چه مباحث فلسفى خاص ـ یکایک آنها، براى جامعه لازم و حیاتى است. البته از این کتابها، همه نمىتوانند استفاده کنند ـ سطح خاصى دارد ـ اما مىشود کارى کرد که از این مطالب، همهى جامعه و جوانان ما استفاده کنند. 12/02/1369
11ـ کتابهاى شهید مطهرى، قابل مردن و قابل تمام شدن نیست. مبادا کسى خیال کند که ما از بعد از انقلاب تا حالا، که مرتب کتابهاى شهید مطهرى را طبع و منتشر مىکنیم، تکرارى است. نه، در سخن حق و در کلام حکمت، تکرار نیست. هنوز جامعه و نسل جوان و جامعهى فرهنگى و علمى ما، به دانستن همان مطالبى که آن بزرگوار از زبان و قلمش فیضان کرد و در اختیار امت اسلام گذاشت، محتاجند.
12ـ بله، چه بهتر که مطهرىهایى، مغزهایى، زبانها و قلمهاى پرفیضى غیر از مطهرى هم داشته باشیم ـ که انشاءالله امیدواریم داشته باشیم ـ اما آنچه که کهنه نمىشود، معارف و حقایقى است که هنوز جامعهى ما محتاج دانستن و تکرار کردن و از بر کردن آنهاست، و آن همان محتواى کتابهاى شهید مطهرى است. مبادا وسوسهى خناسان و زمزمهى دشمنان ـ که با فکر شهید مطهرى مخالف بودند و به همین جهت هم او را از دست ما گرفتند ـ موجب شود که کتابهاى آن بزرگوار از رواج بیفتد؛ که البته نخواهد افتاد. دلها و ذهنهاى مشتاق نخواهند گذاشت که این مطالب عمیق و عریق، از دست و ذهنیت جامعه خارج بشود.
13ـ امروز اینها (آثار شهید مطهری) حرفهاى نویى است؛ حرفهاى کهنهاى نیست. البته مطالب بعضى دیگر هم همینطور است؛ اما بهخصوص مطالب شهید مطهرى (رضواناللهعلیه) هنوز مطالب نویى است؛ مطالبى است که در نظام ما لازم است. مثلاً شما مىخواهید دربارهى تقوا بحث کنید. آقاى مطهرى حدود سى سال قبل ـ در سال 1339 ـ در تهران چند سخنرانى دربارهى تقوا کردند که در همین «گفتار ماه»(644) منتشر شده است؛ نگاه کنید ببینید چهقدر پایهاش بالاست. 05/12/1370
14ـ لازم است جوانان، مخصوصاً آنهایى که با معرفت و دانش سروکار دارند ـ مثل روحانیون، معلمین، دانشجویان و نویسندگان ـ با آثار شهید مطهرى ارتباط نزدیک برقرار کنند و کتابهاى آن بزرگوار را بخوانند. این کتابها حقیقتاً بینش وسیعى و در موارد بسیار، بینش نوینى به خوانندهى خود مىبخشد. 09/02/1371
15ـ اگرچه سیزده، چهارده سال است که در جلالت این مرد، مکرر در مکرر حرف زدهایم و حرف شنیدهایم، اما این، یک کتاب ناتمام است. فضیلت مردى مثل شهید مطهرى، واقعاً در طول سالها هم قابل بیان کردن به شکلى که حقش ادا شود، نیست. لذا، باز هم ملت ما باید از مطهرى عزیز این شهید بزرگوار بشنود. آن جمله این است که شهید مطهرى یک مبارز در راه خدا؛ یعنى یک مجاهد فىسبیلالله بود. منتها جهاد، انواعى دارد. یکى از سختترین جهادها این است که در مقابله با هجوم افکار و فرهنگهاى غلط و انحرافى و درک غلط جمعى از مردم، انسانى که حق را مىشناسد، بایستد و بخواهد از حق دفاع کند و با بیان، با فکر، با منطق و با سلاح زبان و قلم، ذهنها را به سمت آنچه درست است هدایت کند. این، از آن جهادهاى بسیار دشوار است و شهید مطهرى، این جهاد سخت را سالهاى متمادى انجام داد. او انسان بصیر و نافذالبصیرهاى بود؛ آدم معمولى نبود؛ بینش تیزى داشت؛ به سطح جامعه نگاه مىکرد و اشتباهاتى را که در فهم عمومى ملت ما وجود داشت و متأثر از تلقین دشمنان بود، مىفهمید که چیست و شروع مىکرد با آنها مبارزه کردن. همین مبارزه، که مبارزهى در راه خدا بود، کمک بسیار زیادى به پیروزى این انقلاب کرد؛ چون تا مردم فکرشان درست نباشد، کار درست از آنها سر نمىزند. فکر که درست شد، انسان درست عمل مىکند. اعتقاد به یکراه درست که پیدا کرد، در آن راه به حرکت درمىآید و آن راه را مىپیماید. شهید مطهرى به شناخت مردم کمک مىکرد که راه را بشناسند. 15/02/1372
16ـ امروز جوانان ما، دانشجویان ما، معلمان ما و کارگران ما اگر مىخواهند در زمینهى افکار اسلامى عمق پیدا کنند و پاسخ سؤالات خود را بیابند، باید به کتابهاى شهید مطهرى مراجعه کنند؛ که امام دربارهى کتابهاى این بزرگوار، تعبیرى قریب به این مضمون دارند که «همهى آنها خوب و مفید است». این تعبیرى بسیار مهم از کسى مثل امام است. اینکه در محیط فکر و اندیشه و فرهنگ، جولان فکرى افراد و گشودن راههاى تازه باید تشویق شود، حرف درستى است؛ اما این نباید به افسار گسیختگى فکرى دشمنان اسلام منتهى گردد. باید راه را در مقابل افکار جوان، نسل جوان و جویندگان بىغرض قرار داد. براى این کار، یکى از بهترین وسایل، افکار ناب و برجسته و بلند این مرد مجاهد فىسبیلالله است که جان خودش را هم در این راه داد. 15/02/1378
17ـ بنده اعتقاد راسخ دارم و بارها هم گفتهام که جریان فکرى اسلامى انقلاب و نظام اسلامى ما در بخش عمدهاى متکى به تفکرات شهید مطهرى است؛ یعنى آنها پایهها و مایههاى اسلامىیى است که ما در تفکرات اسلامى از آنها بهره بردیم و به نظام اسلامى منتهى شد.
17ـ الان هم ما واقعاً بدیل و عدیلى براى مجموعهى کتابهاى شهید مطهرى (رضواناللهتعالىعلیه) نداریم و با اینکه کارهاى خوبى هم شده، بلاشک از لحاظ اهمیت و تأثیرگذارى و جذابیت و اتقان، هنوز هم در بالاترین سطح قرار دارد.
18ـ ترتیبى داده شود که کتابهاى ایشان مثل کتابهاى سطح در حوزههاى علمیه، حتماً خوانده شود. بنده از چیزهایى که براى صاحبان فکر و کسانى که مىخواهند افکار اسلامى را براى مردم بیان کنند ـ مبلغان دینى، اهل منبر، سخنگویان دینى ـ واقعاً لازم مىدانم، این است که یک دوره کتابهاى مرحوم مطهرى را بخوانند. شیوهاى پیدا کنید که این کتابها خوانده شود؛ هم در کتابهاى درسى بیاید، هم در دانشگاهها بیاید. خوشبختانه کتابهاى ایشان سهلالتناول است؛ یعنى نگارش خیلى شیرین و خوبى دارد.
19ـ علما و فضلا و جوانها ـ بهخصوص طلاب جوان ما ـ باید یک دوره کتابهاى شهید مطهرى را خوانده باشند؛ که اگر مىخواهند کارى بکنند، «من بنى فوق بناء السلفى» باشد؛ یعنى بر اساس آن فکر و روى شانههاى شهید مطهرى بروند انشاءالله قلههاى بالاترى را فتح کنند و پرچم فکر اسلامى را به آن جاها بزنند. 18/12/1382
21ـ یکى از کارهاى لازم در حوزهها مطالعهى آثار ایشان است. جوانان عزیز ما باید با آثار شهید مطهرى آشنا شوند. اگر بنده مىخواستم برنامهى حوزهى علمیهى قم را بنویسم، بلاشک یکى از مواد برنامه را این مىگذاشتم که کتابهاى آقاى مطهرى خوانده شود، خلاصهنویسى شود و امتحان داده شود. 15/04/1383
22ـ اگر کتابهاى آقاى مطهرى مورد مطالعه و مداقه قرار بگیرد، انبوهى از معارف را به ذهن و دل هر خواننده سرازیر مىکند. 11/02/1384
23ـ امروز جمعی از آقایان روحانیون این جا بودند؛ روحانیونی که بناست در دانشگاها بروند و حضور روحانیت را در دانشگاه تأمین کنند.... به آنها گفتم شماها که باید در داخل دانشگاه یک روحانی باشید،.... اگر همین کتابهای آقای مطهری را دانسته باشید و خوانده باشید و بلد باشید، برای شما کافی است.
فرمایش علامه طباطبایی رحمتاللهعلیه
24ـ مرحوم مغفور مطهّرى که دانشمندى بود متفکّر و محقّق، داراى هوشى سرشار و فکرى روشن و ذهنى واقعبین، تألیفاتى که از خود به یادگار گذاشته و تحقیقاتى که در اطراف مقاصد علمى و برهانى نگاشته و در لابلاى کتابهایش به چشم مىخورد، اعجابآور است.
مجموعه آثار استاد شهید مطهرى، جلد 1 صفحه11