هوای نفس
أَ فَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلى عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلى سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلى بَصَرِهِ غِشاوَةً فَمَنْ یَهْدیهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ أَ فَلا تَذَکَّرُونَ (جاثیة/23)
آیا دیدى کسى را که معبود خود را هواى نفس خویش قرار داده و خداوند او را با آگاهى (بر این‌که شایسته هدایت نیست) گمراه ساخته و بر گوش و قلبش مُهر زده و بر چشمش پرده‌‌اى افکنده است؟! با این حال چه کسى مى‌‌تواند غیر از خدا او را هدایت کند؟! آیا متذکّر نمى‌‌شوید؟!
أَ رَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ أَ فَأَنْتَ تَکُونُ عَلَیْهِ وَکیلاً (فرقان/43)
آیا دیدى کسى را که هواى نفسش را معبود خود برگزیده است؟! آیا تو مى‌‌توانى او را هدایت کنى (یا به دفاع از او برخیزى)؟!
وَ لَوْ شِئْنا لَرَفَعْناهُ بِها وَ لکِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ وَ اتَّبَعَ هَواهُ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ الْکَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أَوْ تَتْرُکْهُ یَلْهَثْ ذلِکَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ (اعراف/176)
و اگر مى‌‌خواستیم، (مقام) او را با این آیات (و علوم و دانشها) بالا مى‌‌بردیم (اما اجبار، بر خلاف سنت ماست پس او را به حال خود رها کردیم) و او به پستى گرایید، و از هواى نفس پیروى کرد! مثل او همچون سگ (هار) است که اگر به او حمله کنى، دهانش را باز، و زبانش را برون مى‌‌آورد، و اگر او را به حال خود واگذارى، باز همین کار را مى‌‌کند (گویى چنان تشنه دنیاپرستى است که هرگز سیراب نمى‌‌شود! (این مثل گروهى است که آیات ما را تکذیب کردند این داستانها را (براى آنها) بازگو کن، شاید بیندیشند (و بیدار شوند)!
وَ اصْبِرْ نَفْسَکَ مَعَ الَّذینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِیِّ یُریدُونَ وَجْهَهُ وَ لا تَعْدُ عَیْناکَ عَنْهُمْ تُریدُ زینَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنا وَ اتَّبَعَ هَواهُ وَ کانَ أَمْرُهُ فُرُطاً (کهف/28)
با کسانى باش که پروردگار خود را صبح و عصر مى‌‌خوانند، و تنها رضاى او را مى‌‌طلبند! و هرگز بخاطر زیورهاى دنیا، چشمان خود را از آنها برمگیر! و از کسانى که قلبشان را از یاد خود غافل ساختیم اطاعت مکن! همانها که از هواى نفس پیروى کردند، و کارهایشان افراطى است.
فَلا یَصُدَّنَّکَ عَنْها مَنْ لا یُؤْمِنُ بِها وَ اتَّبَعَ هَواهُ فَتَرْدى (طه/16)
پس مبادا کسى که به آن ایمان ندارد و از هوسهاى خویش پیروى مى‌‌کند، تو را از آن بازدارد که هلاک خواهى شد!
فَإِنْ لَمْ یَسْتَجیبُوا لَکَ فَاعْلَمْ أَنَّما یَتَّبِعُونَ أَهْواءَهُمْ وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَیْرِ هُدىً مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ (قصص/50)
اگر این پیشنهاد تو را نپذیرند، بدان که آنان تنها از هوسهاى خود پیروى مى‌‌کنند! و آیا گمراهتر از آن کس که پیروى هواى نفس خویش کرده و هیچ هدایت الهى را نپذیرفته، کسى پیدا مى‌‌شود؟! مسلّماً خداوند قوم ستمگر را هدایت نمى‌‌کند!
پیامبر اعظم صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله نیز فرموده‌اند:
أَعْدَى عَدُوِّکَ نَفْسُکَ الَّتِی بَیْنَ جَنْبَیْک
دشمن‌ترین دشمن تو نفس تو است که بین دو پهلویت قرار دارد.
مجموعة ورام ج1 ص59
عدة الداعی و نجاح الساعی ص314
عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة ج4 ص118
مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول ج9 ص15
بحار الأنوار (ط - بیروت) ج67 ص36
نهج الفصاحة (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول صلى الله علیه و آله) ص 220