غفلت 39 :
غفلت زدایی
8ـ قرائت قرآن
قرائت و رفع غفلت
سَعْدِ بْنِ طَرِیفٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص
مَنْ قَرَأَ عَشْرَ آیَاتٍ فِی لَیْلَةٍ لَمْ یُکْتَبْ مِنَ الْغَافِلِینَ وَ مَنْ قَرَأَ خَمْسِینَ آیَةً کُتِبَ مِنَ الذَّاکِرِینَ وَ مَنْ قَرَأَ مِائَةَ آیَةٍ کُتِبَ مِنَ الْقَانِتِینَ وَ مَنْ قَرَأَ مِائَتَیْ آیَةٍ کُتِبَ مِنَ الْخَاشِعِینَ وَ مَنْ قَرَأَ ثَلَاثَ مِائَةِ آیَةٍ کُتِبَ مِنَ الْفَائِزِینَ وَ مَنْ قَرَأَ خَمْسَمِائَةِ آیَةٍ کُتِبَ مِنَ الْمُجْتَهِدِینَ وَ مَنْ قَرَأَ أَلْفَ آیَةٍ کُتِبَ لَهُ قِنْطَارٌ مِنْ تِبْرٍ الْقِنْطَارُ خَمْسَةَ عَشَرَ أَلْفَ مِثْقَالٍ مِنْ ذَهَبٍ وَ الْمِثْقَالُ أَرْبَعَةٌ وَ عِشْرُونَ قِیرَاطاً أَصْغَرُهَا مِثْلُ جَبَلِ أُحُدٍ وَ أَکْبَرُهَا مَا بَیْنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْض
حضرت باقر علیهالسّلام فرمود: که رسول خدا صلیاللهوعلیهوآلهوسلم فرمودهاند:
هر کس در یک شب ده آیه از قرآن بخواند از غافلین نوشته نشود،
و هر کس پنجاه آیه بخواند در زمره ذاکرین نوشته شود
و هر کس صد آیه بخواند در زمره قانتین نوشته شود،
و هر که دویست آیه بخواند از خاشعین نوشته شود،
و هر که سیصد آیه بخواند از فائزین نوشته شود،
و هر که پانصد آیه بخواند از جمله مجتهدین نوشته شود،
و هر که هزار آیه بخواند براى او (ثواب انفاق) یک قنطار از طلا نوشته شود
ـ و قنطار پانزده هزار مثقال طلا است، که هر مثقالى بیست و چهار قیراط است - که کوچکترین آنها به اندازه کوه احد و بزرگترین آنها به اندازه آنچه میان زمین و آسمان است.
الکافی (ط - الإسلامیة) ج2 ص612
بر اساس ابتدای این حدیث این برداشت را میتوان داشت که اگر کسی شبی ده آیه از قرآن نخواند احتمال دارد از غافلین نوشته شود.
میزان قرائت
امام صادق علیهالسلام فرمود:
اَلقُرآنُ عَهدُ اللهِ اِلی خَلقِهِ فَقَد یَنبَغی لِلمَرءِ المُسلِمِ اَن یَنظُرَ فی عَهدِه وَ اَن یَقرَأَ مِنهُ فی کُلِّ یَومٍ خَمسینَ آیَةً
قرآن پیمان خداوند است با بندگانش، شایسته آن است که انسان مسلمان در پیمان خود نظر کند و هر روز پنجاه آیه از آن را بخواند.
الکافی (ط - الإسلامیة) ج2 ص609
شکایت پیامبر صلیاللهوعلیهوآلهوسلم
وَ قَالَ الرَّسُولُ یَارَبِّ إِنَّ قَوْمِى اتَّخَذُواْ هَاذَا الْقُرْءَانَ مَهْجُورًا (فرقان/30)
و پیامبر عرضه داشت: «پروردگارا! قوم من قرآن را رها کردند».
توضیح آیه
از ظاهر سیاق بر مىآید که جمله "وَ قالَ الرَّسُولُ" عطف باشد بر جمله "یَعَضُّ الظَّالِمُ" و این سخن از جمله سخنانى است که رسول در روز قیامت به پروردگار خود، بر سبیل گلایه و شکایت مىگوید بنا بر این تعبیر به فعل ماضى (با اینکه باید مضارع به کار مىرفت چون قیامت هنوز نیامده) به عنایت این است که بفهماند وقوع قیامت به قدرى حتمى است که گویى واقع شده، و مراد از قوم آن جناب عموم عرب بلکه عموم امت او است، البته به اعتبار عاصیان امت.
ترجمه المیزان، ج15، ص 283
این آیه، از گلایهى پیامبر اسلام (صلوات اللَّه علیه) سخن مىگوید و آن حضرت چون «رَحْمَةً لِلْعالَمِینَ» است نفرین نمىکند.
امام رضا علیهالسلام فرمود: دلیل آن که در نماز، قرآن مىخوانیم آن است که قرآن از مهجوریّت خارج شود.
تفسیر نور، ج8، ص246
نسخه شفا بخش
خداوند در آیات متعدد قرآن را شفا، رحمت و هدایت معرفی میکند. نسخه باید اول خوانده شود، سپس فهمیده شود و بعد از آن عمل شود، در غیر اینصورت اثر نخواهد کرد.
یا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِی الصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنینَ
اى مردم! اندرزى از سوى پروردگارتان براى شما آمده است؛ و درمانى براى آنچه در سینههاست؛ (درمانى براى دلهاى شما؛) و هدایت و رحمتى است براى مؤمنان! (یونس/57)
وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنینَ وَ لا یَزیدُ الظَّالِمینَ إِلاَّ خَساراً
و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است براى مؤمنان، نازل مىکنیم؛ و ستمگران را جز خسران (و زیان) نمىافزاید. (اسراء/82)
قُلْ هُوَ لِلَّذینَ آمَنُوا هُدىً وَ شِفاءٌ
بگو: «این (کتاب) براى کسانى که ایمان آوردهاند هدایت و درمان است. (فصلت/44)
چرا کمتر به قرآن رجوع کردم
1ـ ملا صدرا رحمتاللهعلیه در مقدّمه تفسیر سوره واقعه مىنویسد:
بسیار به مطالعه کتب حکما پرداختم تا آنجا که گمان کردم کسى هستم، ولى همین که کمى بصیرتم باز شد، خودم را از علوم واقعى خالى دیدم. در آخر عمر به فکر رفتم که به سراغ تدبّر در قرآن و روایات محمّد و آل محمّد (علیهمالسلام) بروم. یقین کردم که کارم بىاساس بوده است، زیرا در طول عمرم به جاى نور در سایه ایستاده بودم. از غصه جانم آتش گرفت و قلبم شعله کشید، تا رحمت الهى دستم را گرفت و مرا با اسرار قرآن آشنا کرد و شروع به تفسیر و تدبّر در قرآن کردم، درِ خانه وحى را کوبیدم، درها باز شد و پردهها کنار رفت و دیدم فرشتگان به من مىگویند:
«سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدِینَ». «زمر/73»
تفسیر نور، ج8، ص247
2ـ فیض کاشانى رحمتاللهعلیه هم مىگوید:
کتابها و رسالهها نوشتم، تحقیقاتى کردم، ولى در هیچ یک از علوم دوائى براى دردم و آبى براى عطشم نیافتم، بر خود ترسیدم و به سوى خدا فرار و انابه کردم تا خداوند مرا از طریق تعمّق در قرآن و حدیث هدایت کرد.
تفسیر نور، ج8، ص247
3ـ امام خمینی رحمتاللهعلیه نیز فرموده است:
هان اى حوزههاى علمیه و دانشگاههاى اهل تحقیق! بپاخیزید و قرآن کریم را از شرّ جاهلان مُتنسِّک و عالمان متهتک (جاهلان زاهدنما و عالمان پردهدر و بىتقوا) که از روى علم و عمد به قرآن و اسلام تاخته و مىتازند، نجات دهید. و اینجانب از روى جِد، نه تعارف معمولى، مىگویم از عمر به باد رفته خود در راه اشتباه و جهالت تأسف دارم. و شما اى فرزندان برومند اسلام! حوزهها و دانشگاهها را از توجه به شئونات قرآن و ابعاد بسیار مختلف آن بیدار کنید. تدریس قرآن در هر رشتهاى از آن را مَحطّ نظر (مورد توجه؛ منظورنظر) و مقصد اعلاى خود قرار دهید. مبادا خداى ناخواسته در آخر عمر که ضعف پیرى بر شما هجوم کرد از کردهها پشیمان و تأسف بر ایام جوانى بخورید همچون نویسنده.
صحیفه نور، ج20، ص93
برتری قرآن
لَوْ أَنزَلْنَا هَاذَا الْقُرْءَانَ عَلىَ جَبَلٍ لَّرَأَیْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْیَةِ اللَّهِ وَ تِلْکَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ
اگر این قرآن را بر کوهى نازل مىکردیم، مىدیدى که در برابر آن خاشع مىشود و از خوف خدا مىشکافد! اینها مثالهایى است که براى مردم مىزنیم، شاید در آن بیندیشید! (حشر/21)
پیامبر اعظم صلی اللهوعلیهوآلهوسلم فرمودهاند:
فَضْلُ الْقُرْآنِ عَلَى سَائِرِ الْکَلَامِ کَفَضْلِ اللَّهِ عَلَى خَلْقِه
برتری قرآن بر سایر سخنان، مانند برتری خدا بر مخلوقات خویش است.
جامع الأخبار(للشعیری) ص40
الْقُرْآنُ أَفْضَلُ کُلِ شَیْءٍ دُونَ اللَّه
قرآن از همه چیز، جز خدا، برتر است
بحار الأنوار (ط - بیروت) ج89 ص19
اثر قرائت قرآن
عَنْ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ قَالَ: کُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص فِی سَفَرٍ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ حَدِّثْنَا بِمَا لَنَا فِیهِ نَفْع و قال:
إِنْ أَرَدْتُمْ عَیْشَ السُّعَدَاءِ
وَ مَوْتَ الشُّهَدَاءِ
وَ النَّجَاةَ یَوْمَ الْحَسْرَةِ
وَ الظِّلَّ یَوْمَ الْحَرُورِ
وَ الْهُدَى یَوْمَ الضَّلَالَةِ
فَادْرُسُوا الْقُرْآنَ
فَإِنَّهُ کَلَامُ الرَّحْمَنِ
وَ حِرْزٌ مِنَ الشَّیْطَانِ
وَ رُجْحَانٌ فِی الْمِیزَان
معاذ بن جبل گوید در سفری با پیامبر صلیاللهوعلیهوآلهوسلم بودم. به ایشان عرض کردم حدیثی بفرمایید که از آن نفعی ببریم. فرمود:
اگر مىخواهید که همچون سعادتمندان زندگى کنید،
و همچون شهیدان از دنیا بروید،
و در روز حسرت نجات یابید،
و در روز گرماى سخت سایبانى داشته باشید،
و در روز گمراهى بر راه راست بروید،
قرآن را بخوانید که:
کلام رحمان است،
و حرزى در برابر شیطان،
و سبب سنگینى ترازوى اعمال.
مستدرکالوسائل ج4 ص232
حضرت صادق علیهالسّلام فرمود:
مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ وَ هُوَ شَابٌّ مُؤْمِنٌ اخْتَلَطَ الْقُرْآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ وَ جَعَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَعَ السَّفَرَةِ الْکِرَامِ الْبَرَرَةِ وَ کَانَ الْقُرْآنُ حَجِیزاً عَنْهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ یَقُولُ یَا رَبِّ إِنَّ کُلَّ عَامِلٍ قَدْ أَصَابَ أَجْرَ عَمَلِهِ غَیْرَ عَامِلِی فَبَلِّغْ بِهِ أَکْرَمَ عَطَایَاکَ قَالَ فَیَکْسُوهُ اللَّهُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ حُلَّتَیْنِ مِنْ حُلَلِ الْجَنَّةِ وَ یُوضَعُ عَلَى رَأْسِهِ تَاجُ الْکَرَامَةِ ثُمَّ یُقَالُ لَهُ هَلْ أَرْضَیْنَاکَ فِیهِ فَیَقُولُ الْقُرْآنُ یَا رَبِّ قَدْ کُنْتُ أَرْغَبُ لَهُ فِیمَا هُوَ أَفْضَلُ مِنْ هَذَا فَیُعْطَى الْأَمْنَ بِیَمِینِهِ وَ الْخُلْدَ بِیَسَارِهِ ثُمَّ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ فَیُقَالُ لَهُ اقْرَأْ وَ اصْعَدْ دَرَجَةً ثُمَّ یُقَالُ لَهُ هَلْ بَلَغْنَا بِهِ وَ أَرْضَیْنَاکَ فَیَقُولُ نَعَمْ قَالَ وَ مَنْ قَرَأَهُ کَثِیراً وَ تَعَاهَدَهُ بِمَشَقَّةٍ مِنْ شِدَّةِ حِفْظِهِ أَعْطَاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَجْرَ هَذَا مَرَّتَیْنِ.
هر که در حال جوانى قرآن بخواند و با ایمان هم باشد قرآن با گوشت و خونش بیامیزد، و خداى عز و جل او را با فرشتگان پیغام برنده و نیک رفتارش رفیق کند، و قرآن براى او در روز قیامت پرده و مانعى از آتش باشد
و گوید: بار پروردگارا هر کارگرى به مزد کار خویشتن رسیده جز کارگر من، پس گرامىترین عطاهاى خود را به او برسان،
فرمود: پس خداى عزیز و جبار دو جامه از جامههاى بهشتى به او بپوشاند و بر سرش تاج کرامت نهاده شود، سپس به قرآن گفته شود: آیا ما تو را در باره این شخص خشنود کردیم؟
قرآن گوید: بار پروردگارا من برتر از این در باره او میل داشتم،
پس نامه امان (از دوزخ را) به دست راستش دهند، و فرمان جاویدان ماندن در بهشت را در دست چپش گذارند و وارد بهشت گردد، پس به او گفته شود: بخوان (قرآن را) و یک درجه بالا برو،
سپس به قرآن گویند: آیا آنچه تو خواستى به او رساندیم و تو را خشنود کردیم؟ گوید: آرى،
حضرت فرمود: هر کس قرآن را بسیار بخواند و با اینکه حفظ آن (بر او) دشوار است آن را به ذهن خویش بسپارد خداى عز و جل دو بار پاداش آن را به او بدهد.
الکافی (ط - الإسلامیة) ج2 ص603
ختم قرآن یا فهم قرآن
بسیار مرسوم شده است که در طول سال بهویژه در ماه مبارک رمضان جلساتی برای ختم قرآن برگزار و ساعاتی به قرائت به صورت ترتیل و سریع اختصاص داده میشود. اما از آنجا در این جلسات هدف ختم قرآن است، در آیات الهی تدبّر صورت نمیگیرد. در حالی که خداوند در همین قرآن دستور به تدبّر داده است.
کِتابٌ اَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ ـ این کتابى است پر برکت که بر تو نازل کردهایم تا در آیات آن تدبّر کنند. (ص/29)
اَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ اَمْ عَلى قُلُوبٍ اَقْفالُها ـ چرا در قرآن تدبر نمىکنند، آیا بر دلهایشان قفل زده شده است؟ ( محمد/24)
امیرالمؤمنین علی علیهالسلام فرمودهاند:
« لَا خَیْرَ فِی قِرَاءَةٍ لَیْسَ فِیهَا تَدَبُّر ـ آگاه باشید در (قرآن) خواندنى که تدبر نباشد خیرى نیست.» الکافی (ط.الإسلامیة) ج1ص36
و آن حضرت درباره آیه « وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلًا » (مزمل/4) فرمودهاند:
«یعنى او را خوب بیان کن و همانند شعر آن را با شتاب مخوان، و مانند ریگ آن را پراکنده مساز، ولى دلهاى سخت خود را بهوسیله آن به بیم و هراس افکنید، و همت شما این نباشد که سوره را به آخر رسانید.» الکافی (ط.الإسلامیة)ج2ص614
امام صادق علیهالسلام نیز فرمودهاند: « قرآن نباید با سرعت و شتاب خوانده شود، و باید شمرده و با آهنگ خوش خوانده شود.»
الکافی (ط.الإسلامیة)ج2ص617
حضرت امام خامنهای هم در این خصوص فرموده است:
« تلاوت قرآن را حتماً داشته باشید؛ هر چه ممکن است. تلاوت قرآن هم با تأمل و تدبر اثر مىبخشد. تلاوت عجلهاى که همینطور انسان بخواند و برود و معانى را هم نفهمد یا درست نفهمد، مطلوب از تلاوت قرآن نیست؛ نه اینکه بىفایده باشد ـ بالاخره انسان همینکه توجه دارد این کلام خداست، نفس این یک تعلق و یک رشتهى ارتباطى است و خود همین هم مغتنم است و نباید کسى را از اینطور قرآن خواندن منع کرد ـ لیکن تلاوت قرآنى که مطلوب و مرغوب و مأموربه است، نیست. تلاوت قرآنى مطلوب است که انسان با تدبر بخواند و کلمات الهى را بفهمد.»
در دیدار اعضاى هیأت دولت 17/7/1384
پاکی شرط بهرهوری از قرآن
إِنَّهُ لَقُرْءَانٌ کَرِیمٌ(77)
فىِ کِتَابٍ مَّکْنُونٍ(78)
لَّا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ(79)
که آن، قرآن کریمى است، (77)
که در کتاب محفوظى جاى دارد، (78)
و جز پاکان نمىتوانند به آن دست زنند [دست یابند]. (79)
سوره واقعه
بسیارى از مفسران به پیروى از روایاتى که از امامان معصوم علیهالسلام وارد شده این آیه را به عدم جواز مس کتابت قرآن بدون غسل و وضو تفسیر کردهاند.
در حالى که گروه دیگرى آن را اشاره به فرشتگان مطهرى مىدانند که از قرآن آگاهى دارند، یا واسطه وحى بر قلب پیامبر صلیاللهوعلیهوآلهوسلم بودهاند، نقطه مقابل مشرکان که مىگفتند: این کلمات را شیاطین بر او نازل کردهاند! بعضى نیز آن را اشاره به این معنى مىدانند که حقایق و مفاهیم عالى قرآن را جز پاکان درک نمىکنند، همانگونه که در آیه 2 سوره بقره مىخوانیم:
ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدىً لِلْمُتَّقِینَ:" این کتاب شکى در آن نیست، و مایه هدایت پرهیزکاران است" و به تعبیر دیگر حد اقل پاکى که روح " حقیقت جویى" است براى درک حداقل مفاهیم آن لازم است، و هر قدر پاکى و قداست بیشتر شود درک انسان از مفاهیم قرآن و محتواى آن افزون خواهد شد.
ولى هیچ منافاتى در میان این سه تفسیر وجود ندارد و ممکن است همه در مفهوم آیه جمع باشد.
تفسیر نمونه ج23 ص268
قرآن برای عمل است
وَ هَاذَا کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ مُبَارَکٌ فَاتَّبِعُوهُ وَ اتَّقُواْ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ
و این کتابى است پر برکت، که ما (بر تو) نازل کردیم؛ از آن پیروى کنید، و پرهیزگارى پیشه نمائید، باشد که مورد رحمت (خدا) قرار گیرید! (انعام/155)
رسول اکرم صلیاللهوعلیهوآلهوسلم فرمود:
مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْآنَ فَلَمْ یَعْمَلْ بِهِ وَ آثَرَ عَلَیْهِ حُبَ الدُّنْیَا وَ زِینَتَهَا اسْتَوْجَبَ سَخَطَ اللَّهِ وَ کَانَ فِی الدَّرَجَةِ مَعَ الْیَهُودِ وَ النَّصَارَى- الَّذِینَ یَنْبِذُونَ کِتَابَ اللَّهِ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَ مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ یُرِیدُ بِهِ سُمْعَةً وَ الْتِمَاسَ الدُّنْیَا لَقِیَ اللَّهَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ وَجْهُهُ عَظْمٌ لَیْسَ عَلَیْهِ لَحْمٌ وَ زَجَ الْقُرْآنُ فِی قَفَاهُ حَتَّى یُدْخِلَهُ النَّارَ وَ یَهْوِیَ فِیهَا مَعَ مَنْ هَوَى وَ مَنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ وَ لَمْ یَعْمَلْ بِهِ حَشَرَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَعْمَى
فَیَقُولُ یَا رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِی أَعْمى وَ قَدْ کُنْتُ بَصِیراً (طه/125)
قالَ کَذلِکَ أَتَتْکَ آیاتُنا فَنَسِیتَها وَ کَذلِکَ الْیَوْمَ تُنْسى فَیُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّار.
کسی که قرآن را فرا گیرد ولی به آن عمل نکند و محبت دنیا را بر قرآن مقدم بدارد خود را مستوجب خشم خدا قرار داده است و با یهود و نصارا و کسانی که قرآن را پشت سر انداختهاند محشور خواهد شد و این شخص روز قیامت کور محشور میشود. آنگاه به خدا عرض میکند چرا مرا کور محشو فرمودی در حالی که در دنیا بینا بودم؟
خداوند میفرماید: همین است آیات من به تو رسید ولی همه را فراموش کردی، بنا بر این تو نیز امروز از فراموش شدگان هستی.
سپس امر میشود تا به سوی آتش روانه گردد.
وسائل الشیعة ج6 ص183
رسول اکرم صلیاللهوعلیهوآلهوسلم فرمود:
رُبَ تَالٍ لِلْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ یَلْعَنُه
چه بسا قاری قرآنی که قرآن او را لعنت میکند.
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ج4 ص249
داستان احمد بن طولون
اگر با ایمان از دنیا رفته باشی و اهل قرآن باشی، آن وقت اگر یک نفر با اخلاص برای تو قرآنی بخواند، به درد آخرتت میخورد، در غیر اینصورت حکایت «احمد بن طولون» است که «دمیری» در کتاب «حیوه الحیوان» مینویسد:
او سلطان مصر بود، وقتی که مُرد، از طرف حکومتِ وقت، یک نفر قاری قرآن بر سر قبرش فرستادند و حقوق گزافی هم برایش قرار دادند تا برای احمد قرآن بخواند. او نیز سرگرم قرائت قرآن شد.
روزی خبر آوردند که قاری، ناگهان ناپدید شده است.
از هر طرف شروع به تحقیق و جستجو کردند تا بالأخره او را پیدا کرده و از او پرسیدند: چرا فرار کردی؟
قاری قرآن، ابتدا جرئت نمیکرد، دلیلش را بگوید، فقط اظهار میداشت که من از این کار استعفاء میدهم.
گفتند: اگر حقوقت کم است، حاضریم دو برابر این مبلغ را به تو بدهیم.
گفت: اگر چند برابر هم بدهید، دیگر حاضر به انجام این کار نیستم.
بالأخره به او گفتند: دست از تو بر نمیداریم تا علّت را بگوئی.
قاری قرآن گفت: چند شب قبل که مشغول قرائت قرآن بودم مُرده سر از قبر بیرون آورد و به من اعتراض کرد و با من درگیر شد که چرا بر سر قبر من قرآن میخوانی؟
من گفتم: مرا اینجا آوردهاند که برای تو قرآن بخوانم، بلکه خیر و ثوابی به تو برسد.
گفت: اینطور نیست. زیرا هر آیهای که تو میخوانی، آتش بر آتش من افزوده میشود، به من میگویند: میشنوی؟ چرا در دنیا به آن عمل نکردی؟