خادم الموالی عباس داودی داوودی

 

 

غفلت 35 :  

غفلت زدایی :

6ـ تفکر (قسمت سوم)

 

فایل WORD     فایل PDF

 


دریافت

 

انواع تفکر (بخش اول)

تفکر انواع و مراتب گوناگونی دارد که تعدادی از انواع آن در بیداری دل و زدودن غبار معاصی و گناهان بسیار مؤثر و لازم است که به‌عنوان نمونه به بعضی از آن‌ها اشاره می‌نمائیم:

تفکر در دقائق و لطائف خلقت خود و آسمان‌ها و زمین و تدبر در این‌که انسان و جهان بیهوده و بازیچه خلق نشده‌اند.

إِنَّ فىِ خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلَافِ الَّیْلِ وَ النَّهَارِ لَاَیَاتٍ لِّأُوْلىِ الْأَلْبَابِ

الَّذِینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیَمًا وَ قُعُودًا وَ عَلىَ‏ جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرُونَ فىِ خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَاذَا بَاطِلًا سُبْحَانَکَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.

«مسلماً در آفرینش آسمان‌ها و زمین، و آمد و رفت شب و روز، نشانه‏هاى (روشنى) براى خردمندان است. *

همان‌ها که خدا را در حال ایستاده و نشسته، و آن‌گاه که بر پهلو خوابیده‏اند، یاد مى‏کنند و در اسرار آفرینش آسمان‌ها و زمین مى‏اندیشند (و مى‏گویند:) بار الها! این‌ها را بیهوده نیافریده‏اى! منزهى تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار!»  (ال‌عمران190و191)

أَ وَ لَمْ یَتَفَکَّرُوا فی‏ أَنْفُسِهِمْ ما خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُسَمًّى

آیا آنان با خود نیندیشیدند که خداوند، آسمان‌ها و زمین و آن‌چه را میان آن دو است جز به‌حق و براى زمان معیّنى نیافریده است؟! (روم/8)

عالم بزرگ اخلاق جناب حاج ملا احمد نراقی دربار‌ه‌ی فضیلت تفکر در مخلوقات و نقش آن در بیداری و توجه دل، چنین فرموده‌اند:

«تفکر عبارت است از این‌که از راه دل در آیات "آفاق" و "انفس" سیر کنى، و از آن‌ها پى به آفریننده‌ی آن‌ها برى، و او را بشناسى، و قدرت شامله و عظمت کامله او را بدانى. و شکى نیست که غرض از خلقت انسانى نیست مگر همین. و از براى احدى ترقى از حضیض نقصان، به اوج کمال ممکن نیست مگر به این. و این سرّ کلید خزائن اسرار الهیّه و مشکوة ‌انوار قدسیّه است

(معراج‏السعاده ج2  ص140)

البته باید توجه داشت که تفکر در ذات خدای متعال و همچنین تفکر در صفاتی که عین ذات او هستند منطقه ممنوعه می‌باشد زیرا تفکر در جایی مطلوب و پسندیده است که عقل انسان قادر بر درک و احاطه باشد و در تعریف تفکر آمده است که: «تفکر یعنی چیدن مقدماتی در ذهن، برای این‌که مجهولی را تبدیل به معلوم کنند.» در حالی‌که در محدوده ذات حق‌تعالی و صفات ملحق به ذات، ما هیچ معلوماتی نداریم تا با چیدن آن‌ها کنار هم نقطه مبهمی در مورد خدای متعال برای ما روشن شود و نتیجه‌ی تفکر در این منطقه‌ی ممنوعه، جز حیرت و سردرگمی و احیاناً سقوط در پرتگاه انکار و کفر نیست. لذا ائمه‌ی معصومین سلام‌الله‌علیهم‌اجمعین ما را به تفکر در عظمت و نظم جهان هستی که حاکی از علم و قدرت و عظمت و سایر صفات خداست، دعوت نموده‌اند.

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم فرموده‌اند:

«تَفَکَّرُوا فِی آلَاءِ اللَّهِ فَإِنَّکُمْ لَنْ تَقْدِرُوا قَدْرَه ـ

در نعمت‌هاى خدا تفکر کنید نه در ذات او، زیرا شما به کنه او نمى‏رسید».

(بحارالأنوار ج68 ص322)

و امام صادق علیه‌السّلام فرموده‌اند:

«مَنْ نَظَرَ فی اللهِ کیْفَ هو هَلَکَ ـ

هر کس دربار‌ه‌ی چگونگی خدا بیندیشد هلاک شود».

(اصول کافی، ج1، ص93)

و نیز امام صادق علیه‌السّلام فرمود:

أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ إِدْمَانُ‏ التَّفَکُّرِ فِی اللَّهِ‏ وَ فِی قُدْرَتِه‏

«بهترین عبادت، همواره اندیشیدن درباره‌ی خدا و قدرت اوست».   

(الکافی ج2 ص55)

و امام رضا علیه‌السلام می‌فرمود:

لَیْسَ الْعِبَادَةُ کَثْرَةَ الصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ إِنَّمَا الْعِبَادَةُ التَّفَکُّرُ فِی أَمْرِ اللَّهِ‏ عَزَّ وَ جَلَ‏.

«عبادت به نماز و روزه‌ی بسیار نیست، همانا عبادت؛ اندیشیدن در امر خداى عز و جل است».

(الکافی ج2 ص55)

تفکر در عاقبت هر کاری که انسان می‌خواهد انجام بدهد و بررسی سود و زیان دنیوی و اخروی آن.

امیرمؤمنان علی علیه‌السلام فرموده‌اند:

« الفِکرُ فی الْعَواقِبِ یُنجی مِنَ الْمَعاطِب ـ

اندیشیدن در عواقب کارها، از مهلکه‌ها می‌رهاند».

(میزان‌الحکمه،ج10، ح16180‌)

تفکر در این‌که هر کار سخت اما با ارزش به زودی تلخیش می‌رود اما آثار زیبایش برای همیشه می‌ماند و تفکر در این‌که هر کار با لذت اما بی‌ارزش، به زودی شیرینیش می‌رود اما آثار تلخش برای همیشه خواهد ماند.

فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا(5)

إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا(شرح/6)

به یقین با (هر) سختى آسانى است! (5)

(آرى) مسلّماً با (هر) سختى آسانى است، (6)

‌ تفکر در جوانی و عمر که چه زود می‌گذرند و چه بد می‌شود اگر بی‌حاصل و با غفلت بگذرند.

رسول اکرم صلی‌الله‌و‌علیه‌وآله‌وسلم فرمود:

‏ إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ لَمْ تَزُلْ قَدَمَا عَبْدٍ حَتَّى یُسْأَلَ عَنْ أَرْبَعٍ عَنْ عُمُرِهِ فِیمَ أَفْنَاهُ وَ عَنْ شَبَابِهِ فِیمَ أَبْلَاهُ وَ عَمَّا اکْتَسَبَهُ مِنْ أَیْنَ اکْتَسَبَهُ وَ فِیمَ أَنْفَقَهُ وَ عَنْ حُبِّنَا أَهْلَ الْبَیْت‏

چون روز رستاخیز شود هیچ بنده‏اى قدم از قدم برندارد تا اینکه از چهار چیز بازجویى شود: از عمرش که در چه سپرى نموده، از جوانیش که در چه آزموده، از آنچه به دست آورده که از کجا آورده و در چه موردى صرف کرده است، و از دوستى ما اهل بیت.

📚 تحف العقول النص ص56

 

 فایل مرتبط

 

نخستین  قدم ها برای پاکی (قسمت دوم) تفکر

ارسال نظر

تنها امکان ارسال نظر خصوصی وجود دارد
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
نظر شما به هیچ وجه امکان عمومی شدن در قسمت نظرات را ندارد، و تنها راه پاسخگویی به آن نیز از طریق پست الکترونیک می‌باشد. بنابراین در صورتیکه مایل به دریافت پاسخ هستید، پست الکترونیک خود را وارد کنید.