غفلت 33
غفلت زدایی :
6ـ تفکر (قسمت اول)
امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرموده‌اند:
«الْفِکْرُ رُشْدٌ، الْغَفْلَةُ فَقْدٌ ـ
فکر و تأمّل کردن در کارها سبب یافتن راه حق است، و غفلت و تأمّل نکردن موجب نیافتن حق.»
(غررالحکم ترجمه شیخ‌الاسلامی ج2 ص1158)
خداوند در قرآن دلیل بیان آیات و نشانه‌ها را تفکر در آن‌ها بیان می‌کند.
«یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمُ الْآیاتِ لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرُونَ ـ
این‌چنین خداوند آیات را براى شما روشن مى‌سازد، شاید اندیشه کنید!»
(بقره/219و266)
همچنین می‌فرماید:
او کسى است که زمین را گسترد؛ و در آن کوه‌ها و نهرهایى قرار داد؛ و در آن از تمام میوه‌ها دو جفت آفرید؛ (پرده سیاه) شب را بر روز مى‌پوشاند؛
از نشانه‌هاى او این‌که همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میان‌تان مودّت و رحمت قرار داد؛
خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض مى‌کند، و ارواحى را که نمرده‌اند نیز به هنگام خواب مى‌گیرد؛ سپس ارواح کسانى که فرمان مرگ‌شان را صادر کرده نگه مى‌دارد و ارواح دیگرى را (که باید زنده بمانند) بازمى‌گرداند تا سرآمدى معیّن؛
آن‌چه در آسمان‌ها و آن‌چه در زمین است همه را از سوى خودش مسخّر شما ساخته؛
«إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ ـ
در این (ها) نشانه‌هایى است براى گروهى که تفکّر مى‌کنند!»
(رعد/3،نحل/11و69،روم/21،زمر/42،جاثیه/13 و شبیه آن یونس/24)
اگر کسی اهل تفکر باشد از کوچک‌ترین نشانه‌ها به حقیقت می‌رسد. به همین دلیل هم خدا از مثال زدن به نشانه‌ها حتی اگر به‌نظر ما بی‌اهمیت باشند ابایی ندارد.
می‌فرماید:
إِنَّ اللَّهَ لا یَسْتَحْیی أَنْ یَضْرِبَ مَثَلاً ما بَعُوضَةً فَما فَوْقَها فَأَمَّا الَّذینَ آمَنُوا فَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَ أَمَّا الَّذینَ کَفَرُوا فَیَقُولُونَ ما ذا أَرادَ اللَّهُ بِهذا مَثَلاً یُضِلُّ بِهِ کَثیراً وَ یَهْدی بِهِ کَثیراً وَ ما یُضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفاسِقینَ
خداوند از این که (به موجودات ظاهرا کوچکى مانند) پشه، و حتى کمتر از آن، مثال بزند شرم نمى‌کند. (در این میان) آنان که ایمان آورده‌اند، مى‌دانند که آن، حقیقتى است از طرف پروردگارشان؛ و اما آن‌ها که راه کفر را پیموده‌اند، (این موضوع را بهانه کرده) مى‌گویند: «منظور خداوند از این مثل چه بوده است؟!» (آرى،) خدا جمع زیادى را با آن گمراه، و گروه بسیارى را هدایت مى‌کند؛ ولى تنها فاسقان را با آن گمراه مى‌سازد! (بقره/26)
امام صادق علیه‌السلام نیز با اشاره به این آیات فرمود:
«تَفَکُّرُ سَاعَةٍ خَیْرٌ مِنْ عِبَادَةِ سَنَة ـ
یک ساعت تفکر از یک سال عبادت بهتر است.»
(مستدرک‌الوسائل ج11 ص183)
پیامبر اکرم صلی‌الله‌و‌علیه‌وآله‌وسلم فرمود:
تفکّر ساعة خیر من عبادة سبعین سنة
ریاض السالکین ج3 ص70
«یک ساعت تفکر بهتر از هفتاد سال عبادت است.»
در برخی نقل‌ها آمده است: بهتر از شصت سال
مفاتیح الغیب: ص 302 و 652، مجمع البحرین: ج 3 ص 444، و...