غفلت ـ 22

فایل  WORD        فایل PDF      

دریافت قسمت اول

دریافت قسمت دوم

عوامل غفلت    

12 و13 ـ اموال و اولاد

اموال و اولاد به خودی خود غافل کننده انسان نیست ولی می‌تواند عاملی باشد برای این موضوع، برای این خداوند به مؤمنین هشدار می‌دهد که مراقب این مسئله باشند.

«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُلْهِکُمْ أَمْوالُکُمْ وَ لا أَوْلادُکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ ـ

اى کسانى که ایمان آورده‌اید! اموال و فرزندان‌تان شما را از یاد خدا غافل نکند! و کسانى که چنین کنند، زیانکارانند!» (منافقون/9)

اما از طرفی خداوند از کسانی یاد می‌کند که اموال و اولاد سبب غفلت آن‌ها نمی‌شود:

«رِجالٌ لا تُلْهیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إیتاءِ الزَّکاةِ یَخافُونَ یَوْماً تَتَقَلَّبُ فیهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصار ـ مردانى که نه تجارت و نه معامله‌اى آنان را از یاد خدا و برپاداشتن نماز و اداى زکات غافل نمى‌کند آن‌ها از روزى مى‌ترسند که در آن، دل‌ها و چشم‌ها زیر و رو مى‌شود.» (نور/37)

چند نکته:

1ـ در آیه اول خطاب به مؤمنان است و مؤمن دارای دو ویژگی است:

الف) پذیرش ولایت

عَنْ سُفْیَانَ بْنِ السِّمْطِ قَالَ: سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْإِسْلَامِ وَ الْإِیمَانِ مَا الْفَرْقُ بَیْنَهُمَا فَلَمْ یُجِبْهُ ثُمَّ سَأَلَهُ فَلَمْ یُجِبْهُ ثُمَّ الْتَقَیَا فِی الطَّرِیقِ وَ قَدْ أَزِفَ‌ مِنَ الرَّجُلِ الرَّحِیلُ فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع کَأَنَّهُ قَدْ أَزِفَ مِنْکَ رَحِیلٌ فَقَالَ نَعَمْ فَقَالَ فَالْقَنِی فِی الْبَیْتِ فَلَقِیَهُ فَسَأَلَهُ عَنِ الْإِسْلَامِ وَ الْإِیمَانِ مَا الْفَرْقُ بَیْنَهُمَا فَقَالَ- الْإِسْلَامُ هُوَ الظَّاهِرُ الَّذِی عَلَیْهِ النَّاسُ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ إِقَامُ الصَّلَاةِ وَ إِیتَاءُ الزَّکَاةِ وَ حِجُّ الْبَیْتِ‌ وَ صِیَامُ شَهْرِ رَمَضَانَ فَهَذَا الْإِسْلَامُ وَ قَالَ الْإِیمَانُ مَعْرِفَة هَذَا الْأَمْرِ مَعَ هَذَا فَإِنْ أَقَرَّ بِهَا وَ لَمْ یَعْرِفْ هَذَا الْأَمْرَ کَانَ مُسْلِماً وَ کَانَ ضَالًّا.

سفیان بن سبط گوید: مردى از امام صادق علیه‌السّلام پرسید: میان اسلام و ایمان چه فرق است؟

حضرت جوابش نفرمود،

سپس سؤال کرد،

باز جوابش نفرمود،

آنگاه روزى در میان راه به یکدیگر برخوردند و کوچ کردن آن مرد نزدیک شده بود،

امام صادق علیه‌السّلام به او فرمود: گویا کوچ کردنت نزدیک شده است،

عرض کرد: آرى،

فرمود: در خانه مرا دیدار کن.

آن مرد به دیدارش رفت و از آن حضرت فرق میان اسلام و ایمان را پرسید.

حضرت فرمود: اسلام همین صورت ظاهرى است که مردم دارند، یعنى شهادت دادن به این‌که شایسته پرستشى جز خداى یگانه بى‌شریک نیست و این‌که محمد بنده و رسول اوست و گزاردن نماز و دادن زکات و حج خانه کعبه و روزه ماه رمضان. این است اسلام.

اما ایمان؛ معرفت این امر (ولایت) است با این (صورت ظاهرى که بیان شد) پس اگر کسى به آ‌ن‌ها اقرار کند و به این امر (ولایت) عارف نباشد، مسلمان است و گمراه.

الکافی (ط - الإسلامیة) ج‌2 ص24

ب) ترک گناه

عَنْ عَبْدِ الرَّحِیمِ الْقَصِیرِ قَالَ: کَتَبْتُ مَعَ عَبْدِ الْمَلِکِ بْنِ أَعْیَنَ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَسْأَلُهُ عَنِ الْإِیمَانِ مَا هُوَ فَکَتَبَ إِلَیَّ مَعَ عَبْدِ الْمَلِکِ بْنِ أَعْیَنَ سَأَلْتَ رَحِمَکَ اللَّهُ عَنِ الْإِیمَانِ وَ الْإِیمَانُ هُوَ الْإِقْرَارُ بِاللِّسَانِ وَ عَقْدٌ فِی الْقَلْبِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْکَانِ وَ الْإِیمَانُ بَعْضُهُ مِنْ بَعْضٍ وَ هُوَ دَارٌ وَ کَذَلِکَ الْإِسْلَامُ دَارٌ وَ الْکُفْرُ دَارٌ فَقَدْ یَکُونُ الْعَبْدُ مُسْلِماً قَبْلَ أَنْ یَکُونَ مُؤْمِناً وَ لَا یَکُونُ مُؤْمِناً حَتَّى یَکُونَ مُسْلِماً- فَالْإِسْلَامُ قَبْلَ الْإِیمَانِ وَ هُوَ یُشَارِکُ الْإِیمَانَ فَإِذَا أَتَى الْعَبْدُ کَبِیرَةً مِنْ کَبَائِرِ الْمَعَاصِی أَوْ صَغِیرَةً مِنْ صَغَائِرِ الْمَعَاصِی الَّتِی نَهَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْهَا کَانَ خَارِجاً مِنَ الْإِیمَانِ سَاقِطاً عَنْهُ اسْمُ الْإِیمَانِ وَ ثَابِتاً عَلَیْهِ اسْمُ الْإِسْلَامِ فَإِنْ تَابَ وَ اسْتَغْفَرَ عَادَ إِلَى دَارِ الْإِیمَانِ وَ لَا یُخْرِجُهُ إِلَى الْکُفْرِ إِلَّا الْجُحُودُ وَ الِاسْتِحْلَالُ‌ أَنْ یَقُولَ لِلْحَلَالِ هَذَا حَرَامٌ وَ لِلْحَرَامِ هَذَا حَلَالٌ وَ دَانَ بِذَلِکَ فَعِنْدَهَا یَکُونُ خَارِجاً مِنَ الْإِسْلَامِ وَ الْإِیمَانِ دَاخِلًا فِی الْکُفْرِ وَ کَانَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ دَخَلَ الْحَرَمَ ثُمَّ دَخَلَ الْکَعْبَةَ وَ أَحْدَثَ فِی الْکَعْبَةِ حَدَثاً فَأُخْرِجَ عَنِ الْکَعْبَةِ وَ عَنِ الْحَرَمِ فَضُرِبَتْ عُنُقُهُ وَ صَارَ إِلَى النَّارِ.

عبد الرحیم قصیر گوید: نامه‌اى به امام صادق علیه‌السّلام نوشتم که سؤال کرده بودم: ایمان چیست؟ و توسط عبد‌الملک بن اعین فرستادم، حضرت نوشت و توسط عبد‌الملک فرستاد که:

از ایمان پرسش کردى ـ خدایت رحمت کند ـ ایمان اقرار نمودن به زبان و تصمیم قلبى و عمل نمودن با اعضاء و جوارح است، ایمان اجزایى دارد به هم پیوسته و مانند خانه‌ای است (که سقف و در و دیوارش به هم پیوسته است) همچنین اسلام مانند خانه‌ای است و کفر هم مانند خانه‌ای است.

گاهى بنده مسلمان است، پیش از آن‌که مؤمن باشد (مسلمان است و هنوز مؤمن نشده) ولى مؤمن نشود، جز آن‌که مسلمان باشد، پس اسلام پیش از ایمان است و شریک ایمان، و چون بنده گناه کبیره یا صغیره‌اى را که خداى عز و جل از آن نهى فرموده مرتکب شود، از ایمان خارج شود، و اسم ایمان از او برداشته و اسم اسلام بر او گذاشته شود، سپس اگر توبه و استغفار کند، به خانه ایمان برگردد و جز انکار و استحلال او را به سوى کفر نبرد، و استحلال اینست که: به چیز حلال بگوید: این حرام است و به‌چیز حرام بگوید: این حلال است و به آن عقیده پیدا کند، آن‌گاه است که از اسلام و ایمان خارج گشته و در کفر وارد شود و مانند کسى است که داخل حرم (مسجد الحرام) گشته و سپس داخل کعبه شود و در کعبه حدثى صادر کند، و از کعبه و حرم اخراج گشته و گردنش زده و به دوزخ رفته باشد.

الکافی (ط - الإسلامیة) ج‌2 ص27

2ـ قرآن درباره‌ی کسانی که اموال و اولاد خود را بیشتر از خدا و رسول و تلاش در راه خدا دوست دارند می‌فرماید:

قُلْ إِن کاَنَ ءَابَاؤُکُمْ وَ أَبْنَاؤُکُمْ وَ إِخْوَانُکُمْ وَ أَزْوَاجُکمُ‌ وَ عَشِیرَتُکمُ‌ وَ أَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَ تجِاَرَةٌ تَخْشَوْنَ کَسَادَهَا وَ مَسَاکِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَیْکُم مِّنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهَادٍ فىِ سَبِیلِهِ فَتَرَبَّصُواْ حَتىَ‌ یَأْتىِ‌ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَ اللَّهُ لَا یَهْدِى الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ

بگو: اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و طایفه شما، و اموالى که به دست آورده‌اید، و تجارتى که از کساد شدنش مى‌ترسید، و خانه‌هایى که به آن علاقه دارید، در نظرتان از خداوند و پیامبرش و جهاد در راهش محبوب‌تر است، در انتظار باشید که خداوند عذابش را بر شما نازل کند؛ و خداوند جمعیّت نافرمانبردار را هدایت نمى‌کند!(توبه/24)

3ـ قرآن اموال و اولاد را فتنه و وسیله‌ای برای آزمایش معرفی می‌کند:

وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ‌ فِتْنَةٌ وَ أَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظیمٌ

و بدانید اموال و اولاد شما، وسیله آزمایش است؛ و (براى کسانى که از عهده امتحان برآیند،) پاداش عظیمى نزد خداست! (انفال/28)

إِنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ‌ فِتْنَةٌ وَ اللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظیمٌ

اموال و فرزندان‌تان فقط وسیله آزمایش شما هستند؛ و خداست که پاداش عظیم نزد اوست! (تغابن/15)