فیلم بیان روایت توسط آیت الله جوادی آملی
دریافت
مدت زمان: 3 دقیقه 45 ثانیه
بشارت امام صادق علیه‌السلام به شیعیان
دیدار با پیامبر و امیرالمؤمنین علیهمالسلام در هنگام مرگ
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ
عده‌ای از اصحاب ما از سهل بن زیاد از ابن فضال از علی بن عقبه و او از پدرش نقل کرده است که گفت:
قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللَّهِ
اباعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام به من فرمود:
فَقَالَ یَا عُقْبَةُ
پس حضرت امام صادق علیه‌السلام فرمود ای عقبه:
لَا یَقْبَلُ اللَّهُ مِنَ الْعِبَادِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَّا هَذَا الْأَمْرَ الَّذِی أَنْتُمْ عَلَیْهِ وَ مَا بَیْنَ أَحَدِکُمْ وَ بَیْنَ أَنْ یَرَى مَا تَقَرُّ بِهِ عَیْنُهُ إِلَّا أَنْ تَبْلُغَ نَفْسُهُ إِلَى هَذِهِ ثُمَّ أَهْوَى بِیَدِهِ إِلَى الْوَرِیدِ
خداوند روز قیامت جز همین مذهبی که شما دارید قبول نخواهند کرد. بین شما و بین صحنه‌هایی که دیدن آن سبب روشنایی چشم‌تان خواهد شد فاصله‌ای نیست جز این‌که جان‌تان به این‌جا برسد و با دست اشاره به حلق خود کرد.
ثُمَّ اتَّکَأَ
(این جمله را فرمود) و سپس سکوت کرد.
وَ کَانَ مَعِیَ الْمُعَلَّى فَغَمَزَنِی أَنْ أَسْأَلَهُ
و معلی (بن خنیس) که با من بود دست مرا فشار داد که از آقا بپرس چه می‌بیند؟!
فَقُلْتُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِذَا بَلَغَتْ نَفْسُهُ هَذِهِ فَأَیَّ شَیْءٍ یَرَى
من گفتم: ای پسر رسول خدا بفرمایید وقتی جان به گلو برسد چه می‌بینید؟
فَقُلْتُ لَهُ بِضْعَ عَشْرَةَ مَرَّةً أَیَّ شَیْءٍ
پس تا ده بار سؤال کردم چه می‌بیند؟
فَقَالَ فِی کُلِّهَا یَرَى وَ لَا یَزِیدُ عَلَیْهَا
پس امام در همه آن‌ها فرمود می‌بیند و چیزی اضافه نفرمود.
ثُمَّ جَلَسَ فِی آخِرِهَا فَقَالَ یَا عُقْبَةُ
سپس در آخر جلسه امام فرمود ای عقبه
فَقُلْتُ- لَبَّیْکَ وَ سَعْدَیْکَ
گفتم گوش به فرمان شما هستم و خداوند پی در پی به شما سعادت دهد.
فَقَالَ أَبَیْتَ إِلَّا أَنْ تَعْلَمَ
فرمود می‌خواهی به تو بگویم چه می‌بیند؟
فَقُلْتُ نَعَمْ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ إِنَّمَا دِینِی مَعَ دِینِکَ فَإِذَا ذَهَبَ دِینِی کَانَ ذَلِکَ کَیْفَ لِی بِکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ کُلَّ سَاعَةٍ وَ بَکَیْتُ
گفتم: آری ای پسر رسول خدا، من شیعه و در دین شما هستم. اگر بر اثر جهالت، دینم را از دست بدهم چه کنم؟ هر لحظه که دستم به دامن شما نمی‌رسد. و با این حال گریه کردم.
فَرَقَّ لِی
دل امام به حال من سوخت.
فَقَالَ یَرَاهُمَا وَ اللَّهِ
پس فرمود: به خدا (در هنگام مرگ) آن دو نفر را می‌بیند.
فَقُلْتُ بِأَبِی وَ أُمِّی مَنْ هُمَا
پس گفتم پدر و مادرم به فدایت آن دو نفر کیستند؟
قَالَ ذَلِکَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ عَلِیٌّ ع
فرمود آن دو نفر رسول خدا صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله و امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام هستند.
یَا عُقْبَةُ لَنْ تَمُوتَ نَفْسٌ مُؤْمِنَةٌ أَبَداً حَتَّى تَرَاهُمَا
ای عقبه به خدا هیچ مؤمنی از دنیا نمی‌رود الّا این‌که رسول خدا و علی مرتضی علیهمالسلام را می‌بیند.
قُلْتُ فَإِذَا نَظَرَ إِلَیْهِمَا الْمُؤْمِنُ أَ یَرْجِعُ إِلَى الدُّنْیَا
گفتم وقتی مؤمن آن دو را دید دلش می‌خواهد به دنیا باز گردد؟
فَقَالَ لَا یَمْضِی أَمَامَهُ إِذَا نَظَرَ إِلَیْهِمَا مَضَى أَمَامَهُ
فرمود: مؤمن تا آن دو نفر را ندیده نمی‌خواهد از دنیا دل بردارد ولی وقتی که آنان را دید، دل از دنیا می‌کند.
فَقُلْتُ لَهُ یَقُولَانِ شَیْئاً
عرض کردم: آیا آن دو نفر با او سخن می‌گویند؟
قَالَ نَعَمْ یَدْخُلَانِ جَمِیعاً عَلَى الْمُؤْمِنِ
فرمود: آری هر دوی آن‌ها کنار مؤمن (محتضر) حاضر می‌شوند.
فَیَجْلِسُ رَسُولُ اللَّهِ ص عِنْدَ رَأْسِهِ وَ عَلِیٌّ ع عِنْدَ رِجْلَیْهِ
رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بالای سر او و امیرالمؤمنان علیه‌السلام کنار پای او می‌نشینند.
فَیُکِبُّ عَلَیْهِ رَسُولُ اللَّهِ ص
آن‌گاه رسول خدا صلی‌الله‌و‌علیه‌و‌آله (با مهربانی) به او می‌نگرد.
فَیَقُولُ یَا وَلِیَّ اللَّهِ أَبْشِرْ أَنَا رَسُولُ اللَّهِ إِنِّی خَیْرٌ لَکَ مِمَّا تَرَکْتَ مِنَ الدُّنْیَا
سپس می‌فرماید: ای دوست خدا! بشارت که من رسول خدا هستم. من برای تو بهترم از آن چه که در دنیا گذاشته و آمده‌ای!
ثُمَّ یَنْهَضُ رَسُولُ اللَّهِ ص فَیَقُومُ عَلِیٌّ ع حَتَّى یُکِبَّ عَلَیْهِ فَیَقُولُ یَا وَلِیَّ اللَّهِ أَبْشِرْ أَنَا عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ الَّذِی کُنْتَ تُحِبُّهُ أَمَا لَأَنْفَعَنَّکَ.
سپس رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بر می‌خیزد و امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام بالای سر محتضر می‌نشیند و می‌فرماید: ای دوست خدا! بشارت که من علی‌بن‌ابی‌طالب هستم. من همان هستم که در دنیا دوستم داشتی. اینک وقت آن رسیده که من نافع به حالت باشم.
ثُمَّ قَالَ إِنَّ هَذَا فِی کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
بعد امام صادق علیه‌السلام فرمود: این جریان در کتاب خدا (قرآن) آمده است.
قُلْتُ أَیْنَ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ هَذَا مِنْ کِتَابِ اللَّهِ
گفتم: جانم به قربانت در کجای کتاب خدا آمده است؟!
قَالَ فِی یُونُسَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ هَاهُنَا
فرمود: در (سوره‌ی) یونس (آیات 63و64) آن‌جا که خدای عزّ و جلّ می‌فرماید:
الَّذِینَ آمَنُوا وَ کانُوا یَتَّقُونَ * لَهُمُ الْبُشْرى فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ لا تَبْدِیلَ لِکَلِماتِ اللَّهِ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ.
کسانی که ایمان آورده و تقوا داشته‌اند مژده در زندگی دنیا و آخرت از آن آن‌هاست. تبدیلی در کلمات خدا نیست. این، آن پیروزی بزرگ است.
نشانی روایت:
مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول جلد13 ص286
همچنین در کتب زیر نیر آمده (البته در برخی نقل‌ها تفاوت اندکی دارد ولی انتهای حدیث یکسان است)
المحاسن ج1 ص175
تفسیر العیاشی ج2 ص125
الکافی (ط - الإسلامیة) ج3 ص128
تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة ص224
الوافی ج24 ص247
البرهان فی تفسیر القرآن ج3 ص37
مدینة معاجز الأئمة الإثنی عشر ج3 ص106
بحار الأنوار (ط - بیروت) ج6 ص148 و 185
تفسیر نور الثقلین ج2 ص310