هفت شاهد بر اعمال ما در قیامت
به طور کلى از آیات قرآن استفاده مى شود که شش نوع گواه براى آن دادگاه وجود دارد.
1ـ خداوند
از همه برتر و بالاتر " ذات پاک خداوند" است:
وَ ما تَکُونُ فِی شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلَّا کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُوداً إِذْ تُفِیضُونَ فِیهِ:
در هر حال که باشى و هر آیهاى از قرآن که بخوانى و هر کارى را انجام دهید ما گواه بر شما هستیم هنگامى که در آن وارد مى شوید. (یونس- 61).
البته همین گواهى براى همه چیز و همه کس کافى است، ولى لطف خداوند و مقام عدالت او ایجاب کرده که گواهان دیگرى نیز معین فرموده است.
2ـ پیامبران و اوصیاء
قرآن مى گوید:
فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلى هؤُلاءِ شَهِیداً:
چگونه خواهد بود آن روز که از هر امتى گواهى مى آوریم، و تو را گواه بر آنها قرار مى دهیم. (نساء- 41).
در حدیثى در ذیل همین آیه در کتاب کافى از امام صادق علیه السلام مى خوانیم:
نزلت فى امة محمد (ص) خاصة، فى کل قرن منهم امام منا، شاهد علیهم، و محمد (ص) شاهد علینا:
«این در باره امت محمد صلی الله علیه و آله و سلم نازل شده که در هر قرنى براى آنها امامى از ما خواهد بود گواه بر آنان و محمد صلی الله علیه و آله و سلم گواه بر همه ما است».
3ـ زبان و دست و پا و چشم و گوش نیز گواهى مى دهند
قرآن مى گوید:
یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدِیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ:
در آن روز زبانها و دستها و پاهایشان بر ضد آنها نسبت به اعمالى که مرتکب شدند گواهى مى دهد. (نور- 24).
از آیات مورد بحث نیز استفاده مى شود که چشم و گوش در زمره گواهانند، و از پارهاى از روایات بر مى آید که همه اعضاى تن به نوبه خود اعمالى را که انجام داده اند گواهى مى دهند.
4ـ پوستهاى تن نیز گواهى مى دهند
حَتَّى إِذا ما جاؤُها شَهِدَ عَلَیْهِمْ سَمْعُهُمْ وَ أَبْصارُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ
وقتى به آن مى رسند، گوشها و چشمها و پوستهاى تنشان به آنچه مى کردند گواهى مى دهند. (فصلت-20)
5ـ فرشتگان
قرآن مى گوید:
وَ جاءَتْ کُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهِیدٌ
در آن روز هر انسانى وارد صحنه محشر مى شود در حالى که فرشته اى با او است که او را به سوى حساب سوق مى دهد و گواهى از فرشتگان است که بر اعمال او شهادت مى دهد. (ق- 21).
6ـ زمین
آرى زمین که زیر پاى ما قرار دارد، و ما همیشه میهمان آن هستیم، و با انواع برکاتش از ما پذیرایى مى کند، نیز دقیقا مراقب ما است، و در آن روز همه گفتنى ها را مى گوید، چنان که مى خوانیم:
یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبارَها
در آن روز زمین اخبار خود را بازگو مى کند. (زلزال- 4).
7ـ زمان نیز از شهود است
گرچه در متن آیات قرآن به این امر اشاره نشده، ولى در روایات معصومین شاهد بر آن وجود دارد چنان که از على ع مى خوانیم:
ما من یوم یمر على ابن آدم الا قال له ذلک الیوم یا ابن آدم! انا یوم جدید، و انا علیک شهید، فقل فى خیرا و اعمل فى خیرا، اشهد لک یوم القیامة:
« هیچ روزى بر فرزند آدم نمى گذرد مگر اینکه به او مى گوید: اى فرزند آدم! من روز تازه اى هستم و بر تو گواهم، در من سخن خوب بگو، و عمل نیک انجام ده، تا در قیامت به نفع تو گواهى دهم».
به راستى عجیب است این همه گواهان حق، و شاهدان آن دادگاه بزرگ،
از زمان و مکان گرفته، تا فرشتگان و اعضاى پیکر ما و انبیا و اولیا، و برتر از همه ذات پاک خدا، مراقب اعمال ما هستند و گواه بر ما، و ما چه بیخبریم؟! آیا ایمان به وجود چنین مراقبانى کافى نیست که انسان را کاملاً در مسیر حق و عدالت و پاکى و تقوا قرار دهد؟!
تفسیر نمونه ج20 ص 255 تا 258